Catshuisbrand: de kleinheid regeert
Politiek Den Haag maakt zich op voor een debat, vanavond, tussen premier Balkenende en een deel van het parlement over de zogeheten Catshuisbrand in 2004. Het belooft een stevige confrontatie te worden, want het betreft een potentiële doofpotaffaire waarbij zelfs de positie van de premier en diens kabinet in het geding zijn.
Waar gaat het over? Een schilder komt in 2004 om het leven bij een brand in de gerestaureerde ontvangst- en vergaderruimte van het Catshuis. Hij en zijn collega’s gebruiken het zeer vluchtige, verboden thinner als oplosmiddel om een waslaag op de vloer weg te halen. De thinner vat vlam, en de schilder komt in de vuurzee terecht en sterft. In een onderzoek van de Arbeidsinspectie en het Openbaar Ministerie wordt het gebruik van de thinner als oorzaak gezien van de vuurzee. Daarmee lijkt de kous af, maar dan ontdekt een medewerker van TNO in de smeulende resten een klein reepje stof van de wandbekleding, dat niet voldoende brandbestendig was. Daardoor kon het vuur zo snel om zich heen grijpen.
De landsadvocaat en ambtenaren van Balkenendes ministerie van Algemene Zaken, moffelden die informatie van TNO weg, bevreesd als men was dat die informatie premier Balkenende in een politiek riskante positie zou brengen. Men voorzag ook dat het schildersbedrijf met de TNO-bevindingen de schuld minder bij zichzelf en meer bij de overheid zou proberen te leggen. Daaraan zouden ongetwijfeld ook financiële gevolgen kleven, zoals schadevergoedingen.
Dankzij RTL Nieuws kwamen alle ambtelijke pogingen om deze zaak in de doofpot te stoppen, in de openbaarheid en nu moet Balkenende zich dus verantwoorden. Hij zit daarmee in een lastig parket, want hij zal de handelwijze van de ambtenaren toch moeilijk voor het oog van de natie kunnen bekritiseren. Terwijl hij dat wel zou móeten doen, want waarom had geen ambtenaar de grootsheid om te zeggen: ‘die wandbekleding was onvoldoende brandbestendig en daar zijn wij verantwoordelijk voor. Punt’? Nee, de kleinheid regeert ten departemente, en dus stoppen ambtenaren wat weg in een la, schrijven ze elkaar geheime briefjes, en aldus ontaardt een tamelijk overzichtelijk kwestie in iets heel groots. En iets delicaats, waar de premier, willens en wetens, betrokken bij raakt.
Hoe gaat dit aflopen? De oppositie ruikt bloed en dreigt met een parlementair onderzoek. Dat kan Balkenende er niet meer bijhebben, want in het najaar wordt er al onderzoek gedaan naar de gang van zaken rond Irak en naar de financiële crisis. Een derde onderzoek kan wel eens de doodssteek worden voor dit kabinet. De landsadvocaat en de ambtenaren worden bedankt.
