Niet links, niet rechts, niet Edzo
Bijna alle media maakten er dit weekend melding van: de legendarische leus ‘niet links, niet rechts, maar recht vooruit’ zou zijn geïntroduceerd door de vorige week overleden oud-VVD-leider Edzo Toxopeus. Maar niets is minder waar. De vondst staat in werkelijkheid op het conto van…
…de liberale voorman Pieter Jacobus Oud (1886-1968). Oud was in de jaren dertig onder meer minister van Financiën en was daarna, tot 1952, burgemeester van Rotterdam. Toen hij op 7 oktober 1954 als voorzitter van de Tweede-Kamerfractie van de VVD een rede hield bij de algemene beschouwingen kwam hij – in een poging de koers van zijn partij te karakteriseren – op de proppen met de slogan ‘niet links, niet rechts, maar recht vooruit’. Voor alle volledigheid: Edzo Toxopeus was toen nog VVD-gemeenteraadslid in Breda en zou pas twee jaar later, in 1956, lid worden van de Tweede Kamer.
De door Oud geïntroduceerde slogan werd in de jaren daarna op allerlei manieren verbasterd. Zo luisterde toenmalig CDA-leider Dries van Agt in 1977 een van zijn toespraken op met de beroemd geworden zinsnede ‘Wij maken geen buigingen naar links en geen buigingen naar rechts’. Vervolgens vergreep in 1981 ook de Centrumpartij zich aan de one-liner van Oud. De club van Hans Janmaat ging toen de Tweede-Kamerverkiezingen in met de campagneleus ‘Niet rechts, niet links’. In 2006 was het toenmalig VVD-minister Rita Verdonk die zich door de vondst van Oud liet inspireren. Op een persconferentie waar ze haar kandidatuur voor het lijsttrekkerschap van de VVD bekend maakte, typeerde ze haar politieke opstelling als ‘niet rechts, niet links, maar recht door zee’.
