Spring naar de content

Zwartkijkers

Sywert van Lienden bespreekt de toestand in de polder.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

Persoonlijk tevreden, maatschappelijk zorgelijk en politiek negatief. Dat is volgens het SCP de stand van het gemoed van de Nederlander. Hij is tevreden met z’n directe leefomgeving, daarna keldert die tevredenheid via ‘buurt’, ‘samenleving’, ‘economie’, ‘gemeentebestuur’ en ‘Haagse politiek’ tot in het afvoerputje dat ‘Europese politiek’ heet. Afstand creëert dus wantrouwen en onvrede. Ook opmerkelijk: vraag de Nederlander naar problemen en hij weet er gemiddeld drieënhalf te noemen. Vraag naar positieve aangelegenheden, en hij komt niet verder dan 1,7. Toch leven in dit land volgens Unicef de gelukkigste kinderen ter wereld, en zijn we qua welvaart en welzijn een van de rijkste landen ter wereld. Wat klopt er hier niet?

Het SCP constateert een groeiende kloof tussen hoger- en lageropgeleiden. Waar vroeger dankzij de verzuiling en de grote emancipatievraagstukken hogeropgeleiden de zaakwaarnemers der lageropgeleiden mochten zijn, bestaat die noodzaak niet langer. Lageropgeleiden beklagen zich nu eigenstandig over hun onmacht en hun voornaamste zorgen zijn integratie en veiligheid, sociale voorzieningen en het gebrek aan normen en waarden. Positieve zaken zijn er slechts van materiële aard. Hogeropgeleiden redeneren precies andersom en zijn tevreden over immateriële zaken als vrijheid, saamhorigheid en ontplooiingskansen, maar ontevreden over de staat. Ziehier het succes van D66 en PVV verklaard, die elk een van deze twee groepen bedienen. De centrumpartijen, met uitzondering van het CDA vanwege zijn hang naar identiteit, betrouwbaarheid en modern conservatisme, lijken onder deze polarisering te bezwijken. Het bestaansrecht van PvdA en VVD wordt razendsnel uitgehold. Daar komt nog iets bij: slechts tien procent van de Nederlanders in het SCP-onderzoek wist een heldere oorzaak-gevolgrelatie te leggen als het gaat om politieke processen en problemen.


Zo ontstaat dus een wereld van zwart-witdenken en cliëntelisme, en dat is erger dan al het hedendaagse populisme. Een partij als de PvdA moet zich niet laten verleiden tot stoerdoenerij tegen D66 en PVV. Ze moet, net als de VVD, op zoek naar het overstijgende belang vanuit de progressieve of klassiek-liberale visie. Een overdaad aan gerichtheid op deelbelangen ondermijnt uiteindelijk het gezamenlijke belang. Dat wisten de Romeinen al. Nu onze politici nog.

Onderwerpen