De Telegraaf legt afluisternieuws in eigen voordeel uit
Heeft de AIVD nu wel of niet terecht Telegraaf-journalisten afgeluisterd? Dat ligt eraan aan wie je het vraagt. Een vandaag verschenen onderzoeksrapport wordt niet overal hetzelfde uitgelegd.
‘Ter Horst in de fout met afluisteractie’ kopt de website van De Telegraaf vandaag. De eerste zinnen: “Minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken) is in de fout gegaan bij de afluisteroperatie tegen De Telegraaf. De PvdA-bewindsvrouw heeft afgelopen april onterecht toestemming gegeven aan de AIVD om vergaande middelen in te zetten tegen twee journalisten van deze krant. Dat oordeel velt de Commissie van Toezicht betreffende de Inlichten- en Veiligheidsdiensten (CTIVD). Ter Horst gaf die maand toestemming aan de AIVD om de journalisten Jolande van der Graaf en Joost de Haas af te luisteren en te schaduwen nadat in deze krant een verhaal was gepubliceerd over blunders van de geheime dienst bij het in kaart brengen van de Iraakse dreiging in aanloop naar de tweede Golfoorlog. Die publicatie toonde volgens de AIVD overeenkomsten met een recente, interne notitie van de dienst.”
De Telegraaf blijkt echter het enige medium dat de uitkomst van het onderzoek als een overwinning de wereld in slingert. ‘AIVD mocht Telegraaf afluisteren’, is de samenvatting van een ANP-bericht op onder andere Nu.nl. “De inlichtingendienst AIVD heeft terecht twee journalisten van De Telegraaf afgeluisterd, nadat de krant artikelen op basis van staatsgeheime stukken had gepubliceerd. […] Wel heeft de AIVD te vroeg zijn bijzondere bevoegdheden ingezet tegen de journalisten. De toezichthouder vindt dat de AIVD de journalisten in het vizier mocht nemen om het lek binnen de inlichtingendienst op te sporen. Dat de AIVD direct na de eerste publicatie op basis van dat lek al begon met afluisteren, vindt de commissie echter verkeerd.”
Dan het persbureau Novum. Onder de kop ‘Journalisten terecht afgeluisterd’ : “De AIVD heeft niet verkeerd gehandeld door journalisten van de Telegraaf af te luisteren. De inlichtingendienst is daar wel te vroeg mee begonnen. Dat concludeert de CTIVD, de commissie die toezicht moet houden op het werk van de inlichtingendiensten.”
En dan is er de ambtelijke samenvatting van het rapport, zoals die is vermeld op de website van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Die kopt ‘CITVD: Telegraaf-journalisten terecht aangemerkt als targets’, en vervolgt dan: “Volgens de Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) heeft de AIVD in de zaak rond het lek van een tweetal stukken (over Irak en over de Dalai Lama) naar de Telegraaf in het algemeen zorgvuldig gehandeld. Beide gelekte stukken zijn terecht als staatsgeheim gerubriceerd. De betrokken journalisten mochten worden aangemerkt als ‘targets’ en de inzet van bijzondere bevoegdheden ten opzichte van hen was in overeenstemming met de vereisten van noodzakelijkheid en subsidiariteit. De AIVD had, aldus de commissie, niet kunnen volstaan met lichtere middelen om het doel van het onderzoek te behalen. De klacht van de krant hierover wordt dan ook ongegrond verklaard. Wel plaatst de CTIVD een kanttekening bij de start van het onderzoek. Omdat er toen geen sprake was van concrete aanwijzingen dat meer stukken waren gelekt of zouden lekken en het uitlekken van de interne Irak-notitie geen direct gevaar vormde voor de bronbescherming, het actueel kennisniveau en de werkwijze, diende het belang van journalistieke bronbescherming in die fase volgens de commissie zwaarder te wegen.”
