Grenzeloze kinderen
De Vooroorlogse Generatie, de Stille Generatie, De Protestgeneratie, De Verloren Generatie, de Pragmatische Generatie en de Grenzeloze Generatie, ze waren er allemaal. Pakjesavond! Plus een handvol telgen van min tien, die nog op hun Generatie-label wachten.
Een sociologische stalenkaart van Nederland was het, in een decor van stapels bont verpakte cadeaus, speculaaspoppen, mandarijntjes, Belgisch bier en beaujolais primeur.
Dat label Grenzeloze Generatie, de jeugd van tegenwoordig zeg maar, danken wij aan onderzoeksbureau Motivaction, dat er vorige week een rapport over publiceerde. Startend in 1910 hebben wij nu de Vooroorlogse Generatie, de Stille Generatie (1931), De Protestgeneratie (1941), De Verloren Generatie (1956 aka ‘Nix’), de Pragmatische Generatie (1971) en de Grenzeloze (aka Achterbank)-Generatie, geboren vanaf 1986.
Tja. Als je zelf al Verloren bent, ziet het er voor je kinderen helemaal niet best uit. Dan mag je nog blij zijn dat ze Grenzeloos zijn, en niet Reddeloos, of Gedoemd.
Als Motivaction was opgericht door Frits Spangenberg senior, de vader van de huidige, bekend van Goedemorgen Nederland, en als die in de jaren vijftig al begonnen was met het labelen van generaties, dan had die lijst er vermoedelijk heel anders uitgezien. Dan was het kernwoord Grenzeloos waarschijnlijk al veel eerder uit de kast gehaald, bijvoorbeeld voor de babyboomers, nu eerbiedig aangeduid als de Protestgeneratie. Het is maar waar je het accent legt. Maar goed, waarnemen zonder standpunt is onmogelijk.
De Vooroorlogse en de Stille Generatie kregen rock-‘n-roll voor hun kiezen. Ze zeiden niet: goh, die muziek is ánders, maar: het is herrie.
De essentie van een waarde is dat iets anders géén waarde is, anders was die eerste het ook niet – als u mij kunt volgen in deze schijnbaar paradoxale gedachtengang.
Maar toch, een generatie definiëren aan een gemis, daar zit iets twijfelachtigs aan. Langs het tijdpad wordt een klein rood paaltje geplant: tot hier alles in orde – vanaf hier ging het mis. “Jongeren zijn niet spaarzaam (66%), niet geïnteresseerd in politiek (59%), niet geduldig (55%), niet betrokken bij de buurt (51%), hebben geen respect voor gezag (49%) en geen hoog normbesef (46%). Ook hebben jongeren volgens een aanzienlijke groep geen respect voor leraren (44%), zijn ze niet bezig met gezond leven (44%), zijn ze niet milieubewust ingesteld (42%), niet solidair met zwakkeren (40%) en kunnen ze niet goed omgaan met tegenslag (43%).” Geduld hebben ze ook al niet, en aan zelfbeheersing wordt evenmin veel aandacht besteed. Aan opkomen voor jezelf des te meer.
De Grenzeloze Generatie is dol op shopping, constateert Motivaction, maar boodschappen doen voor de bejaarde buurvrouw, ho maar. Egoïsme, narcisme – ‘de onstuitbare opmars van zelfingenomenheid’ noemt de Britse tijdgeestvorser Theodore Dalrymple het, die het voorwoord schreef. “Een sociale tijdbom,” meent Motivaction.
De ouders van Grenzeloze Generatie, overjarige yuppies inmiddels, maar nog steeds dol op sushi, fitness en martini’s, kijken elkaar aan boven de krant: we’ve created a monster!
Het meest verbazende is misschien wel dat de GG’ers niet eens in denial zijn. Jongeren herkennen zichzelf moeiteloos in de spiegel van Spangenberg. Ja, zeggen ze, zo zij wij. Dh, heet dat geloof ik in hun taal.
Dat maakt mentaliteitsveranderingen zo ingewikkeld: ze planten zich voort, muteren, en de uitkomst kan iets heel anders zijn dan wat ooit beoogd werd. Je roept: “Moet kunnen!” maar vergeet dat kleine potjes ook oren hebben. Het begint met een Hedy d’Ancona die zich betutteld voelt door de Filmkeuring, en het eindigt in een commercieel free for all voor de AV-maffia. En zie, de tolerantie voor geweld op televisie neemt toe.
Het verkeer is te gevaarlijk, dus je brengt en haalt ze met de auto, maar wat het met kinderen doet om vanaf hun derde al een auto met chauffeur te hebben, zal pas veel later blijken. Een leerkracht moet tegenwoordig ook een stand-up comedian zijn, las ik laatst in een onderwijsblad.
Een van de Verloren Generatie-vaders op de sinterklaasviering had een nieuw pak aan. “Cool pak,” zei een Grenzelozer.
De VG-vader straalde. “Echt?”
“Ja, cool.”
We willen zo graag jong blijven, gewaardeerd worden, one of them zijn, ook dat signaleert Motivaction.
In zijn coole pak mocht de VG-vader even later een gedicht voorlezen waarin hij door Sint (alias zijn achttienjarige dochter) werd getypeerd als ‘lui’ en ‘onvolwassen’.
Respect voor ouders en docenten – ook zó niet GG.
Ik probeerde me voor te stellen of ik zoiets in een sinterklaasgedicht voor mijn vader had kunnen schrijven.
Misschien wel, maar alleen in een onherkenbaar handschrift.
