Spring naar de content

Atlantis zonder atlantici

Geert Wilders denkt zijn strijd tegen de moslimterreur zonder NAVO te kunnen voeren

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

Verlenging van de missie naar Uruzgan lijkt uitgesloten na de val van het vierde kabinet-Balkenende, die in het land met een zucht van verlichting is begroet. Voor de PvdA was het een breekpunt, en de overige partijen zullen weinig trek hebben er hun vingers nog aan te branden. Jaap de Hoop Scheffer, de voormalige NAVO-chef die zich al niet kon vinden in de conclusies van het rapport-Davids over de Nederlandse besluitvorming rond ‘Irak’, nam dat zichzelf kwalijk. Hij constateerde een leiderschapscrisis die verder gaat dan het ‘gebrek aan regie’ dat Jan Peter Balkenende wordt aangewreven. Blijkbaar zijn de NAVO en het Haagse buitenlandwereldje niet meer in staat om aan het publiek uit leggen wat het Westen in Afghanistan aan het doen is. Dan verliest zo’n missie aan het thuisfront het noodzakelijke draagvlak.

Misschien is het dan onvermijdelijk dat een partij-in-nood (de PvdA) een onwezenlijk geworden geopolitieke kwestie aangrijpt om aan de vooravond van een dreigend pak slaag bij lokale verkiezingen een nationale regering op te blazen. En als de Volkskrant de dag na die verkiezingsdreun ook nog op de voorpagina een foto van een breed lachende Wouter Bos afdrukt boven de kop ‘PvdA krabbelt op na val kabinet’, weet je zeker dat elk gevoel voor politieke verhoudingen zoek is. Als we al geen verkiezingsuitslagen – de corebusiness in een democratie – meer kunnen duiden, houdt alles op. Zo’n land moet geen soldaten naar verre landen sturen. (Voor de goede orde: de buitenlandstrategen bij de PvdA vinden het nu de hoogste tijd voor een missie naar Afrika, maar dit terzijde.)

Dat neemt niet weg dat De Hoop Scheffer een groter probleem aansneed. Nederland is niet de enige lidstaat waar de NAVO op vervreemding stuit. Wel lijkt het dat die zich hier sterker voordoet als een landgenoot de hoogste NAVO-post bekleedt. Joseph Luns werd in zijn tijd als secretaris-generaal (1972-1984) in eigen land als fossiel uit de Koude Oorlog gezien, hoewel de alliantie toen nog tegenover een zwaarbewapend Warschaupact stond. Haagse defensie-experts waren echter overtuigd van de noodzaak van de Amerikaanse nucleaire veiligheidsgarantie, en droegen dat ook uit. Atlantici had je ook bij de PvdA, en de NAVO moest niet alleen het Sovjetcommunisme buiten de deur houden, maar ook de Bonds- republiek binnen het Westen verankeren.


Met de val van de Berlijnse Muur kwam de oorspronkelijke taakstelling van de NAVO te vervallen, maar ik ben het oneens met diegenen die zeggen dat daarmee ook de ratio achter het bondgenootschap is verdwenen. Dat critici van de NAVO zoiets zeggen, of mensen die altijd al vonden dat Europa voor de eigen defensie moet zorgen, is te begrijpen. Maar ook de oude J.L. Heldring, die als een echte atlanticus gold en van mening was dat Europa zonder Amerika verloren was, beweert al jaren dat de NAVO sinds het einde van de Koude Oorlog passé is. Daarmee negeert hij de NAVO-uitbreiding naar Oost-Europa, die stabiliserend uitpakte na de vreedzame ontmanteling van het Oostblok. Op de Balkan werd juist militair ingegrepen. En dan was er 11/9, waarna artikel vijf (een aanval op een lidstaat is een aanval op alle) voor het eerst in werking trad. Daarom zit de NAVO in Afghanistan. Zelfs als de jacht op Osama bin Laden nog geen succes heeft gehad, is het niet zo moeilijk te begrijpen dat ook Pakistan bij de les moet worden gehouden en niet in handen mag vallen van de Taliban. Alleen wordt dat nooit uitgelegd, waarschijnlijk omdat de atlantici in Nederland zelf niet in de ‘war on terror’ geloven en het operationele gebied van de NAVO liever tot Europa beperkt houden. En ook daar wordt op de rem getrapt; op een lidmaatschap van Oekraïne en Georgië zit niemand te wachten.

Misschien zijn er nog ‘atlantische reflexen’ in Nederland, maar die zijn defensief en houden zich stil. Voorzichtig aan, zorg dat het lijntje (naar Amerika) niet breekt. Het zegt genoeg dat Joris Voorhoeve, een man die altijd met de aftocht van Dutchbat uit Srebrenica verbonden zal blijven, is belast met het ‘denken’ over de toekomst van de NAVO. Hij waarschuwt voor te veel (mondiale) ambities. Is het dan gek dat aan het Binnenhof niemand warm loopt voor Uruzgan? Ik dacht het niet. Wel gek is dat in Den Haag te midden van alle terugtrekreflexen zowel bij links als rechts nog nooit zoveel is gesproken over ‘de rug recht houden’ als nu. De PVV ontwaart in Europa zelfs een klimaat van appeasement en ‘laffe capitulatie’; tegelijk is de partij tegen de missie in Uruzgan. Geert Wilders denkt zijn strijd tegen de moslimterreur blijkbaar alleen en op eigen bodem zonder NAVO te kunnen voeren. Ondertussen verdrinkt Atlantis, en hebben de Atlantici van weleer het schip allang verlaten.

Onderwerpen