Wanneer trekt Mark Rutte de stekker eruit?
We zitten midden in een economische crisis. Per dag loopt onze staatsschuld op met 100 miljoen euro. Maar de formatie voor een paars kabinet kabbelt rustig door. VVD-stemmers vinden het kiezersbedrog. Het CDA wil stiekem dolgraag regeren. De PvdA-achterban heeft weinig vertrouwen in de gesprekken. Alleen Paars-adepten Femke Halsema en Alexander Pechtold geloven er nog in. De vraag rijst: wanneer trekt Mark Rutte de stekker uit de onderhandelingen?
Ruim 70 procent van de VVD-stemmers vindt dat de onderhandelingen voor een paars kabinet schadelijk is voor de VVD. Bijna 60 procent vindt het zelfs kiezersbedrog als de VVD leiding gaat geven aan een kabinet met drie linkse partijen. Volgens directeur Patrick van Schie van het wetenschappelijk bureau van de VVD is Paars-plus daarentegen pas de vierde voorkeur. De weerzin tegen zo’n kabinet blijft maar groeien, al vindt vicevoorzitter van de Raad van State Herman Tjeenk Willink (PvdA) het eigenlijk onvermijdelijk, zo’n links-liberale coalitie.
De onderhandelaars hebben afgesproken niets naar buiten te brengen tijdens het formatieproces, dat een flinke ruk naar links maakte door de benoeming van PvdA’er Jacques Wallage. Toch wordt er flink gespeculeerd over een paars kabinet. Diverse politicologen hebben in NRC Handelsblad gezegd veel te zien in zo’n kabinet. De VVD moet gewoon meedoen, want door een minimaal regeerakkoord zou de partij dan op gebieden als immigratie en integratie kunnen samenwerken met het CDA en de PVV. En dus zou de VVD geen gezichtsverlies lijden. Een ander kabinet dan een paarse is dus overbodig, volgens deze politicologen.
De kans bestaat dat Rutte in de komende weken naar buiten brengt dat het niet is gelukt om de vier partijen bij elkaar te brengen. Zijn achterban wil er namelijk echt niets van weten. De VVD in zee met zowel GroenLinks als de PvdA? Daar leent de VVD zich niet voor, zo hopen veel VVD’ers en CDA’ers. En de PVV wordt alleen maar groter en groter. Dat kan niet de bedoeling zijn. In maart 2011 zijn er al Provinciale Staten-verkiezingen. Het kan zomaar gebeuren dat de PVV een van de grootste partijen wordt in de Eerste Kamer.
Een paars kabinet kan sowieso makkelijk worden afgeblazen, want door open te staan voor een paars kabinet heeft Rutte PvdA-leider Job Cohen in feite gedwongen een nationaal kabinet van VVD-PvdA-CDA niet meer tegen te houden. Een slimme zet, die waarschijnlijk hard nodig is om alsnog een kabinet op de rails te zetten. En als dat niet lukt, kan er altijd nog een rechts (gedoog)kabinet aantreden.
De vraag is dus niet óf Rutte de stekker eruit trekt, maar wanneer precies.
