Spring naar de content

De zwakheden van dit kabinet

Zijn hervormingen nou bezuinigingen of structuurversterkingen? En heeft het kabinet-Rutte de oppositie nou nodig om te regeren, of heeft de oppositie het kabinet-Rutte nodig om eigen beleid door te kunnen voeren? Die twee vragen stonden vanochtend centraal in het debat over de regeringsverklaring. Het legde de twee fundamentele zwakheden van dit kabinet bloot.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

Het ontslagrecht en de WW zijn de heilige huisjes van dit kabinet, naast de hypotheekrenteaftrek, 18 miljard aan bezuinigingen en het niet invoeren van de kilometerheffing. Hoe graag premier Rutte ook het ontslagrecht en de WW zou aanpakken en hervormen, onder druk van de PVV kan de VVD dat niet doen. Minister Henk Kamp (VVD) merkte dat al eerder toen hij in zijn eerste week naar verluidt gecorrigeerd moest worden door zijn staatssecretaris Paul de Krom (eveneens VVD) ten overstaan van de hogere ambtenaren.

Kamp gaf aan ruimte te zien op de onderwerpen ontslagrecht en WW omdat het niet in regeer- of gedoogakkoord staat beschreven. Stil zitten en duimen draaien was dus niet nodig. De Krom voelde direct dat Kamp daarmee de stabiliteit van het kabinet in gevaar kon brengen, hij was immers zelf betrokken bij het opstellen van het regeer- en gedoogakkoord. Einde discussie.

Of niet? Woensdagochtend gingen Alexander Pechtold (D66), Femke Halsema (GroenLinks) en André Rouvoet (ChristenUnie) tekeer tegen Rutte vanwege het ontslagrecht en de WW. Dat was volgens Rutte niet bespreekbaar vanwege afspraken met de PVV. Een kennelijke afspraak die niet beschreven staat in het gedoogakkoord. Na enig doorvragen kreeg Job Cohen (PvdA) helderheid. Zaken die de 18 miljard euro aan afgesproken bezuinigingen raken, moeten tussen zowel coalitiepartijen VVD en CDA als gedoogpartner PVV worden besproken.

Elke week wordt daar overleg over gevoerd. Enkel het buitenlandbeleid, wat toezicht en ethische vraagstukken lijken daaraan te ontkomen. De ruimte voor de oppositie is dus nihil: het mag enkel als denktank dienen voor de meerderheid aan zetels van VVD/CDA/PVV.

Het is enkel de PVV die zal besluiten waarin de VVD en het CDA samen los op zoeken mogen naar extra steun. Is het PVV-leider Geert Wilders te dol, dan kan hij makkelijk zijn poot stijf houden. Andersom krijgt Wilders gegarandeerde meerderheidssteun voor het gedoogakkoord en kan hij zonder problemen voor elk ander onderwerp zelf meerderheden zoeken in de Kamer. Terwijl Rutte en minister Maxime Verhagen (CDA) aan de ketting liggen, kwispelt Wilders er frank en vrij op los. Pasen en Pinksteren vallen nog eerder op één dag, dan dat ik dit dualisme of een gelijk speelveld durf te noemen.

Rutte noemde dinsdag de eerste liberale premier zijn ‘betovergrootvader’ omdat deze net als hij grote hervormingen doorvoerde. Cort van der Linden was verantwoordelijk voor wetgeving als het algemeen kiesrecht, de financiering van het openbaar onderwijs en handhaafde de neutraliteit van Nederland tijdens de oorlog. Maar wat zijn dan hervormingen? Volgens Rutte is de reorganisatie van de politie tot een landelijk geheel een goed voorbeeld. Net als zestien andere zaken als de AOW-verhoging (met een variant die tegen de partijprogramma’s van zowel de VVD als het CDA als de PVV ingaat) en de hervorming van de AWBZ.

Rutte redeneert dat een aanpassing die leidt tot bezuinigingen goed is voor de toekomst omdat de toekomstige financiële verplichtingen van de overheid verkleint. Pechtold, Halsema en Rouvoet bedoelen ermee dat die hervormingen moeten leiden tot een structuurversterking voor toekomstige generaties die verder reikt dan een paar centen minder staatsschulden.

Rutte besloot gisteren zijn betoog met een uitspraak van Cort van der Linden dat men ‘den aard van het kabinet zal moeten beoordelen naar zijn wezen en niet naar den schijn’. Welnu, dat wezen is voorlopig een meerderheidskabinet dat bezuinigt, maar niet de structuur versterkt, welke schijn ook gewekt is.