Redder in de nood
Bioscoopbezoekers zijn popcorn peuzelende variaties op het hondje van Pavlov. Wie een kaartje voor een actiethriller koopt, wéét vooraf eigenlijk al welke reflexen en emoties er zullen worden bespeeld. Het verhaal vormt een overzichtelijk traject, waarbij om de zeven à acht minuten het gaspedaal stevig wordt ingedrukt voor wat buitelingen of een vechtpartij. Spannende momenten worden netjes aangekondigd met vervaarlijk zoemende muziek en achtervolgingen worden geaccentueerd met driftig roffelende percussie. Het moment waarop een fruitstal omver wordt gereden (ziet er altijd goed uit) markeert doorgaans het midden, en als de protagonisten een schemerige fabriekshal betreden, weten we dat het einde niet lang meer op zich laat wachten. Bij een thriller als SALT wordt die voorgebakken formule zo strak gehanteerd dat je met mathematische precisie kunt voorspellen waneer de volgende actiescène zich zal aandienen. Het scenario is bij wijze van spreken met behulp van een eierwekker tot stand gekomen.
De Canadese filmmaker Paul Haggis kent die formules op z’n duimpje, want hij is als (co-)scenarist verantwoordelijk voor de laatste twee James Bond-films. Misschien heeft dat er indirect wel toe bijgedragen dat Haggis in de films die hij zelf regisseert nu juist met een wijde boog om standaardformules heen loopt. In Crash (2004) vervlocht hij op meesterlijke wijze een handvol verhalen, en de thriller In the Valley of Elah (2007) was eerder aangrijpend dan spannend. Ook The Next Three Days (een remake van de Franse thriller Pour elle uit 2008) heeft nadrukkelijk maling aan de conventies van het thrillergenre. Voor de bezoeker die gewend is op de voorgeschreven momenten te worden bediend met adrenalineverhogende schermutselingen kan dat verwarrend zijn. Na een minuut of twintig komt het eerste ‘Pavlov-moment’. We hebben dan te zien gekregen hoe een vrouw (Elizabeth Banks) in de gevangenis belandt op beschuldiging van moord. Alleen haar echtgenoot (Russell Crowe) is overtuigd van haar onschuld.
Ik begon me al te verheugen op de spannende juridische strijd – met veel vuurwerk in de rechtszaal – die nu ongetwijfeld zou losbarsten. Maar nee, de film neemt een andere draai. De echtgenoot begint plannetjes uit te broeden om zijn vrouw uit de gevangenis te laten ontsnappen. Bon. Ook een spannend gegeven. Maar opnieuw neemt het verhaal een richting die niet spoort met onze verwachtingen. Is dat erg? Natuurlijk niet! Het zegt vooral iets over de mate waarin bioscoopbezoekers zijn geconditioneerd, of liever nog ‘voorgeprogrammeerd’.
Wie een thriller-volgens-het-boekje verwacht, zal The Next Three Days misschien beoordelen als een zwalkende of saaie film. Haggis stelt het geduld van de kijker op de proef door een deel van het verhaal te laten voortkabbelen zonder noemenswaardige thrill-impulsen. Het is vooral aan Russell Crowe te danken dat de film op zulke momenten niet kopje onder gaat. In het laatste halfuur krijgt de naar spanning hunkerende kijker zijn dividend alsnog dubbel en dwars uitbetaald. The Next Three Days is een onevenwichtige film. Maar in dit geval is dat eerder een compliment dan een tekortkoming.
The Next Three Days. Regie: Paul Haggis. Vanaf 9 december in de bioscoop.
