Rompkabinet met of zonder benen?

Het half jaar uitstel wordt door enkele politici van veelal linkse signatuur gevierd als een overwinning. Gedroomd wordt van het typisch Nederlandse ‘uitstel is afstel’. De verhoging van het btw-tarief zal door het uitstel onderdeel worden van de verkiezingscampagne, een verkiezingscampagne die de kiezer in het vooruitzicht stelt dat zij beslissen of het kabinet de dag erna nog benen onder de romp heeft. Met een meerderheid zal het kabinet harder hollen dan ooit tevoren. Zonder is het zwaar in de problemen en kan het enkel nog in een rolstoel voortgeduwd worden door een onwillige oppositie.

Het is ook een campagne die in het licht staat van de entree van de PVV in de Eerste Kamer en de samenwerking op links. Deze twee staan in verband met elkaar. Eerder fuseerden partijen enkel als zij zo zwaar hadden verloren dat ze als machtsfactor irrelevant dreigden te raken. Nu is de woede naar Wilders zo groot dat sociaal-conservatieven en sociaal-progressieven over ‘vergaande samenwerking’ denken. Onder een luid halleluja zien veel kopstukken partijen samenwerken of fuseren, waarna de grootste partij ontstaat en daarmee recht van initiatief bij formaties.

Hetzelfde halleluja-achtige gevoel als in maart bekruipt een mens toen Sint Job premier van Nederland zou gaan worden. Die luchtbel klapte echter voortijdig. Een linkse meerderheid in de Eerste Kamer zal eveneens klappen. Want neem de werkelijkheid tot u: vanaf 1977 tot 2007 hadden de VVD en het CDA samen in de Eerste Kamer altijd een meerderheid in handen. Vóór de oprichting van het CDA hadden de KVP, het ARP en de VVD ook vaak samen een meerderheid. Traditioneel presteren de VVD en het CDA beter bij Provinciale Statenverkiezingen. De reden daarvoor is simpel: een hogere opkomst van eigen stemmers bij een traditioneel lage opkomst bij de Provinciale Statenverkiezingen.

Voorlopig lijken ook de coalitiepartijen het sterkst de verkiezingen in te gaan. Elco Brinkman en Loek Hermans trekken de kar voor het CDA en de VVD – samen met politici als Verhagen, Wilders en Rutte sterke teams. Daar tegenover staan Tof Thissen, Marleen Barth en Roger van Boxtel. De PVV en SP moeten hun lijsttrekker nog bekendmaken. Aanvoerder Tof Thissen van GroenLinks is dubbel gehandicapt: geen Femke Halsema meer én rare types op zijn concept-verkiezingslijst, waaronder Harry Borghouts. Ja, dat is de prutsende commissaris van de koningin die miljoenen verspeelde door gegok met gelden in IJsland en omdat hij de declaraties van gedeputeerde Hooijmakers niet in de hand hield.

En wat te denken van Marijke Vos, oud-wethouder van Amsterdam, die deels verantwoordelijk was voor het Probo Koala-drama en er allerlei ineffectieve milieuhobby’s op nahield? Of gedeputeerde Wiersma, die als GroenLinkser weigert in te grijpen bij het vervuilende Thermphos in Zeeland? Marleen Barth van de PvdA heeft ook al geen gemakkelijke opdracht: relatief onbekend en weinig back-up van een politiek niet-fitte Job Cohen. Bovendien getrouwd met de D66-burgemeester van Wassenaar (inclusief akkefietje met de verbouwing van de ambtswoning à 630.000 euro) en zelf deel uitmakend van de Haagsche elite als voorzitter van GGZ Nederland, inclusief een salaris van 840 euro per dag – zeg maar de maandelijkse bijstandsuitkering van een alleenstaande ouder.

Bij gebrek aan geloofwaardigheid hoeft de coalitie daarom maar één zorg te hebben: hoe gaat het CDA zorgen dat de kiezer – die in juni massaal thuisbleef – nu wél gaat stemmen, en wel op de coalitie? De VVD zal bovengemiddeld scoren, de PVV zal opnieuw niet-stemmers wél laten stemmen. Als het CDA stabiel blijft ten opzichte van de Kamerverkiezingen, is de buit van een meerderheid al binnen. Dag linkse samenwerking!