Spring naar de content

Het CDA als bijwagen

Nu regert rechts weer met rechts, en dat oogt meteen daadkrachtig.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

‘Entschuldigen Sie, da ich störe, es ist aber nicht meine Schuld,” sprak Wilhelm II op 9 november 1918, na zijn overhaaste vlucht met achterlating van een ineenstortend keizerrijk tot zijn gastvrouw op kasteel Amerongen, waarna hij zich aan een kop thee zette. Het lag allemaal niet aan mij, aldus Jan Peter Balkenende begin januari, terugblikkend op de ondergang van zijn laatste voortijdig ondergegane kabinet, komende zondag precies een jaar terug.

Nu wil ik – voor we straks dáárover weer boze brieven krijgen – de gigantische puinhoop die de van zijn troon gevallen keizer in Duitsland achter liet geenszins gelijkstellen aan het kleine puinhoopje dat onze gevallen premier van zijn partij achterliet, maar het ontlopen van eigen verantwoordelijkheid toont duidelijke parallellen. Daarom schoten mij bij lezing van JPB’s eerste publieke terugblik op zijn eigen ondergang ook direct die fameuze woorden van Wilhelm te binnen: míjn schuld is het niet.

Ook voor de keizer lag de Duitse nederlaag aan iedereen – aan het Duitse leger, aan het Duitse volk, aan de Duitse politici, aan de Duitse sociaal-democraten, maar niet aan hemzelf. Calvinisten zien zichzelf graag op gezette tijden als zondaren, maar ditmaal bleek enig besef van eigen feilbaarheid aan onze VOC-lievende hopman van het christelijk-sociale denken duidelijk niet besteed. Ook bij hem lag het vooral aan de sociaal-democraten. Daaraan ligt namelijk vanouds alles in de ogen van rechts.

Kernprobleem van zijn laatste kabinet was dat de coalitie inhoudelijk verdeeld was over de juiste koers: de PvdA wilde naar links, het CDA verder naar rechts. Zo belandden heel veel heikele dossiers in de ijskast, opdat het kabinet niet direct door interne geschillen zou worden gevloerd. Daaronder ligt echter een veel dieper probleem, door Hans Hillen onbedoeld helder in dat recente HP/De Tijd-interview verwoord: dat het CDA in feite nooit de PvdA als gelijkwaardige regeringspartner accepteert. Voor hem zijn CDA en VVD gewoon Ajax en Feyenoord, en is de rest niet van belang. De vorige coalitie was een electoraal moetje. Balkenende weigerde te accepteren dat met de PvdA het neoliberale beleid van zijn vorige coalitie met de VVD niet onverkort voortgezet kon worden.


Dat illustreert de fundamenteel ondemocratische inslag van het CDA: dat ziet zichzelf als de ‘echte’ regering, en de sociaal-democraten als hinderlijke passanten die slechts door een onbegrijpelijke gril van de kiezer helaas tijdelijk in het kabinet waren beland, en dus in afwachting van betere tijden maar het beste konden worden genegeerd. Dat blijkt ook uit de WikiLeaks over topambtenaar De Gooijer van Buitenlandse Zaken, die door Verhagen werd ingezet om Washington de PvdA inzake Afghanistan te laten chanteren, terwijl De Gooijer evengoed de PvdA-bewindslieden Timmermans en Koenders ten dienste moest staan.

Nu regeert rechts weer met rechts, en dat oogt meteen daadkrachtig, omdat in ieder geval de retoriek van VVD en CDA, met twee schuine ogen op Wilders, naadloos op elkaar is afgestemd. Dat die ronkende daadkracht tot nu toe binnenlands feitelijk niet meer heeft opgeleverd dan vrij racen en vrij roken plus menige financiële sigaar uit eigen doos, is vers twee. Zoals de ‘daadkrachtige’ buitenlandse politiek van Rutte, Rosenthal en Leers vooral in veel onmin in Europa, een geëxecuteerde landgenote in Iran en straks een naar Afghanistan uitgezette gymnasiaste resulteert.

In ieder geval lijkt de christen-democratische kiezer zich, gezien de dalende CDA-stand in de peilingen, toch minder gelukkig bij deze constellatie te voelen dan Hillen een paar weken geleden had gedacht. Zijn partij is inhoudelijk nu zozeer tot een bijwagen van VVD en PVV gereduceerd, dat de VVD heeft besloten het CDA tijdens de verkiezingscampagne te ontzien.

Met de omhelzing van het neoliberalisme onder Balkenende heeft het CDA de eigen christen-democratische wortels verloochend om in sociaal-economisch opzicht tot een kloon van de VVD te verworden. Ook daarom draagt juist hij de hoofdverantwoordelijkheid voor de geestelijke desoriëntatie van zijn partij.


De VVD drukt op het kabinetsbeleid een zichtbaar stempel: vrij baan voor het bedrijfsleven en bonanerende bankiers. De PVV doet dat eveneens: weg met Europa, de vreemdeling en de cultuur. Maar het CDA? Wat heeft de financiële inhaligheid van Ben Knapen met fatsoen te maken? Wat de uitverkoop van de natuur door Henk Bleker met rentmeesterschap? En waar is bij Gerd Leers de barmhartigheid gebleven, nu Sahar van hem per se terug moet naar Afghanistan, als het zoenoffer dat nodig is om de bloeddorstige nieuwe afgoden Henk en Ingrid gunstig te stemmen?