Eenzaam op Facebook

Ik heb een week lang thuis aan dit artikel gewerkt. In die periode heb niemand gezien, als ik de caissière van de Kruidvat en de werkstudent die mijn meter kwam opnemen tenminste niet meereken. Maar mijn vriend Remco liet weten dat hij op het vliegveld van Abu Dhabi op zijn vlucht naar huis wachtte, mijn nichtje Truus toonde haar vakantiefoto’s uit Sri Lanka en ex-collega Marieke meldde blij dat ze tante is geworden van neefje Otis, ‘nota bene op de verjaardag van zijn opa’. Allemaal op Facebook. Op vrijdagavond was ik op de hoogte van wat mijn vrienden die week hadden meegemaakt, maar voelde ik me toch een beetje leeg en alleen.
Waarom eigenlijk? Want alleen ben ik niet bepaald op het vriendennetwerk Facebook. Het gebruik van sociale media, dat nog maar een jaar of vijf geleden vooral aan jongeren was voorbehouden, is in ons land in twee jaar tijd geëxplodeerd. Inmiddels is ruim de helft van alle Nederlanders tussen de 25 en 55 jaar en ruim een derde van de Nederlanders tussen 55 en 75 jaar actief op Facebook, Hyves, Twitter of LinkedIn. Dat is uniek in de wereld.
Het zakelijk georiënteerde Linkedin heeft al 2,6 miljoen gebruikers in ons land, en omdat onze markt een van de snelst groeiende van de wereld is, heeft het Californische bedrijf sinds twee maanden een vestiging op Schiphol. Gebaseerd op het aantal tweets is ons land de op drie na grootste gebruiker van Twitter ter wereld. Facebook heeft in ons land inmiddels 3,8 miljoen gebruikers, van wie relatief gezien de meeste hoogopgeleide mensen. Dat is een vertienvoudiging in vergelijking met twee jaar geleden. Het is allang geen netwerk meer waarop pubers chatten en flirten, want liefst een derde van alle Nederlandse Facebook-gebruikers is ouder dan 35 jaar. Probeer in 2011 maar eens iemand aan te spreken bij een bushalte of kassarij: goede kans dat u moeite moet doen om uw bestaan kenbaar te maken omdat hij of zij druk contact heeft met zijn virtuele vrienden. Sociale media bieden iets waar talloze mensen behoefte aan hebben. Uit onderzoek blijkt ook dat virtuele contacten een ‘live’ vriendschap kunnen versterken.
Maar is dat het hele verhaal? Zorgen sociale media dat wij ons, in een maatschappij die steeds meer ik-gericht is, werkelijk meer met elkaar verbonden voelen? Een belangrijke reden dat we graag boeken lezen en films bekijken, zelfs al gaat het meestal om verzonnen verhalen, is dat we getuige mogen zijn van wat schrijver Anton Tsjechov omschreef als ‘de vreselijke dingen van het leven, die in werkelijkheid vaak achter gesloten deuren plaatsvinden’. Dat helpt ons onze eigen problemen te relativeren en geeft ons het gevoel dat we niet alleen zijn met onze sores. Uit recent onderzoek van de Amerikaanse Stanford University – met de veelzeggende titel Verdriet heeft meer gezelschap dan mensen denken – blijkt dat sociale media het tegenovergestelde effect kunnen veroorzaken.

Lees het gehele artikel in de HP/De Tijd van deze week.