Aftrek
De eerste zomervakanties zijn begonnen en daarmee ook de Tour de France. De hoop van de Nederlandse liefhebbers heet Robert Gesink, renner van de Raboploeg. Na de eerste etappe en de ploegentijdrit van de tweede dag zijn de verwachtingen alweer hooggespannen. Voor Contador – de gedoodverfde winnaar – is de eerste dag minder goed verlopen, en dus gaan we stiekem hopen op een hoge klassering voor de renner uit Varsseveld. Voor mensen van mijn leeftijd is de overwinning van Joop Zoetemelk niet meer dan een vage herinnering. Dries van Agt was toen nog premier; ik herinner me wel nog dat hij, fervent wielerliefhebber die hij was, enthousiast Zoetemelk in de armen sloot. Wie weet, misschien zijn we eind juli getuige van een knuffel tussen premier Mark Rutte en Tourwinnaar Robert Gesink.
Onlangs was Rutte overigens minder enthousiast over een andere Raboploeg, en met name over Rabobanktopman Piet Moerland. Deze kwam een paar weken geleden met een bijzonder voorstel, dat door de premier linea recta naar de prullenbak werd verwezen.
Het voorstel hield in dat banken alleen nog annuïteitenhypotheken zouden verstrekken. Dan moet je in dertig jaar daadwerkelijk de hypotheek van je huis aflossen. Het voorstel kwam voort uit het besef dat te veel mensen uiteindelijk met schulden blijven zitten, terwijl de duur van de hypotheekrenteaftrek al wel is beperkt tot een periode van dertig jaar. Met de luchtbel op de woningmarkt in de Verenigde Staten in het achterhoofd, als een van de oorzaken van de financieel-economische crisis aldaar, is dat geen vreemd voorstel. Een voorbeeld dus van maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Het sluit ook aan bij initiatieven in de Tweede Kamer van D66, PvdA en ChristenUnie om de hypotheekrenteaftrek op die manier te hervormen. In het voorstel hierover wordt de aftrek per jaar met eendertigste deel afgebouwd, om aflossing daadwerkelijk te stimuleren.
In de voorstellen van Rabobank en Kamerfracties wordt eveneens gesproken over de overdrachtsbelasting. Deze ‘boete op het kopen van een huis’, die zes procent bedraagt, zou moeten worden afgebouwd, te beginnen bij starters op de woningmarkt. Het zijn immers deze inkomsten die voor de staat de betaling van de hypotheekrenteaftrek mede mogelijk maken.
Inmiddels heeft het kabinet vriend en vijand verrast door op de eerste dag van het zomerreces de overdrachtsbelasting te verlagen naar twee procent. De maatregel is voorlopig een jaar van kracht en moet de woningmarkt weer vlot trekken. Een prima voorstel, dat bij aankoop van een huis van 2,5 ton toch zo’n 10.000 euro voordeel oplevert. Het voorstel kan dan ook op brede steun rekenen, maar niet van de banken: een bankenheffing gaat de inkomstenvermindering opvangen.
Econoom Lans Bovenberg benadrukte in een reactie dat hiermee ook de smeerolie voor de aanpassing van de hypotheekrente verdwijnt. Al eerder wees dit CDA-lid van het Strategisch Beraad op de noodzaak om ook op dit dossier verdere stappen te zetten. Voor het CDA is de hypotheekrenteaftrek echter altijd een gevoelig onderwerp geweest. Dat is begrijpelijk: men wilde geen extra onrust op de woningmarkt veroorzaken. Nu de overdrachtsbelasting op de politieke agenda staat, kan het voorstel van de Rabobank misschien een prima christen-democratische uitweg bieden uit dat dilemma.
In zijn toespraak over populisme poetste de aanvoerder van het CDA, Maxime Verhagen, terecht het begrip ‘subsidiariteit’ weer op: verantwoordelijkheid daar leggen waar ze het best kan worden gedragen. Een ander begrip uit het katholieke gedachtengoed is dat van ‘bezits-vorming’: de overheid mag mensen stimuleren om eigen bezit te verwerven, omdat dit kan leiden tot extra verantwoordelijkheidsbesef. Aflossen past daar dus bij. Een mooi onderwerp van bezinning tijdens dit zomerreces.
