Spring naar de content

Dokter achter tralies

Als arts neem je aan dat patiënten je de waarheid vertellen. Wie criminelen behandelt, mag daar niet van uitgaan. HP/De Tijd draaide vier diensten mee van GGD-artsen in de Bijlmerbajes, in het cellencomplex van Schiphol en in Amsterdamse politiecellen. ‘Het zijn fascinerende mensen.’

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Mark Traa

Bijlmerbajes, Penitentiair Psychiatrisch Centrum. De spreekkamer van de dokter, die ziet er in de gevangenis toch net wat anders uit dan in de vrije wereld. Natuurlijk vanwege die tralies voor de ramen. En de rode alarmknop bij de deur. Maar ook omdat de dokter tijdens een consult nooit alleen is: er is altijd minstens één verpleegkundige bij. Vandaag is dat Arie van der Craats (60). Hij wijst op de pieper die op zijn bureau ligt. “Als ik die indruk, staat de kamer binnen een paar tellen vol met bewakers.”

Er komt dadelijk een vrouwelijke gedetineerde, een illegaal. Er is brand geweest op haar cel. Vannacht is ze daarom op de isoleerafdeling geplaatst. Het is extra oppassen met gevangen vrouwen, ook voor medisch personeel. Van der Craats: “Als man kun je hier nooit met een vrouwelijke gedetineerde alleen zijn. Voor je het weet heb je een aanklacht wegens seksuele intimidatie aan je broek.”

De jonge, donkere vrouw die binnenkomt, heeft een blauwe ‘scheurjurk’ aan: een soort overgooier die iedereen in isolatie draagt. De stof is te dik om te verscheuren en jezelf er vervolgens mee te verhangen. Twee begeleiders posteren zich achter de vrouw, die plaatsneemt voor dienstdoend GGD-arts Jeroen Timmerman (51).

“Ik lag te roken op bed, de peuk is op mijn kleren gevallen,” vertelt de vrouw in het Engels. Ze kijkt de dokter amper aan. Haar handen liggen in haar schoot.

Volgens het protocol moet de dokter kijken of er gezondheidsschade is. Timmerman luistert naar haar longen en meet haar bloeddruk.

Er is niets aan de hand. De vrouw staat na vijf minuten weer buiten. Arie van der Craats doet een gooi naar wat er is werkelijk is gebeurd. “Mensen doen alles om niet uitgezet te hoeven worden. Zelfs hun kleren in de fik steken om brandwonden bij zichzelf te veroorzaken.”

Jeroen Timmerman: “Er zijn ook mensen die lang illegaal en onverzekerd in Nederland hebben rondgelopen en die nu de gelegenheid aangrijpen om medisch te worden behandeld. Die willen dan, wat ik maar noem, een grote beurt. Ze zeggen dan vaak dat ze hun klacht in de gevangenis hebben opgelopen, maar in werkelijkheid lopen ze er al veel langer mee. We gaan wel altijd serieus op die hulpvraag in – we willen tenslotte mensen beter maken. Maar als het niet acuut is, moeten ze zich gewoon zelf buiten de gevangenis of in het land van herkomst laten behandelen.”

De vrouw die Timmerman zojuist zag, is psychotisch. We bevinden ons in het Penitentiair Psychiatrisch Centrum Amsterdam, waar zo’n honderdveertig gedetineerden worden behandeld door psychiaters en psychologen. En ook zij moeten weleens naar een ‘gewone’ dokter: iemand met een ontstoken vinger, iemand met een steenpuist, iemand met een nare hoest. Die primaire zorg verleent de GGD.

Lees het hele artikel in de HP/De Tijd van deze week.

Onderwerpen