Levenslang voor de profeet

Brent Jeffs was vijf jaar oud toen zijn oom Warren Jeffs hem in zijn kantoor riep en hem via een geheime deur een badkamer in leidde. Warren dreigde met eternal damnation als Brent niet zou doen wat hij zei. De kleine Brent had geen keus: hij werd over de badkuiprand gelegd en verkracht door de man die destijds nog de zoon van de profeet, de hoofdmeester van sekteschool Alta Academy en bovendien de broer van zijn vader was.

Vorige week kwam het nieuws naar buiten dat Warren Jeffs levenslang heeft gekregen voor het seksueel mishandelen van twee minderjarigen: een meisje van twaalf en een van vijftien. Brent was een van de eerste getuigen in de rechtszaak tegen zijn oom. “Ik kan niet gelukkiger zijn met de veroordeling van mijn oom,” zegt Brent Jeffs tegen HP/De Tijd. “Maar de mishandeling is niet zomaar voorbij.”

Warren Jeffs is de zelfverklaarde profeet van de Fundamentalist Church of Latter Day Saints (FLDS), een afsplitsing van de Mormoonse kerk nadat die een eeuw geleden polygamie in de ban deed. De FLDS ziet in polygamie de sleutel tot het hiernamaals en omdat dat illegaal is, kiest de groep ervoor om in stoffige woestijndorpjes in Utah, Arizona en Texas te verblijven, ver van de bewoonde wereld en daarmee de arm der wet.

De FLDS-leden geloven dat ze uitverkorenen zijn. Dat een man drie vrouwen moet trouwen om in de hemel te kunnen komen. Dat iedere vrouw ten minste met twee andere vrouwen een man moet delen om datzelfde hiernamaals te bereiken. Dat als ze dat lukt, ze zelf een god zullen worden die over een eigen planeet regeert. En dat de kinderen die ze op aarde baren de inwoners van die planeet zullen zijn.

De profeet bepaalt via goddelijke openbaring wat wijsheid is, bijvoorbeeld welke vrouw het best bij welke man past, ongeacht hun leeftijd. Mocht dat tussentijds wijzigen, dan is dat overigens geen probleem: hun kinderen worden toegewezen aan nieuwe ouders, nemen een naam aan en als bij toverslag – zo denkt men – ook hun DNA.

Nadat vader (profeet Rulon) overleed, vertelde Warren Jeffs dat hij een openbaring had gehad: hij was de nieuwe profeet, de gezant van God op aarde. Daarmee kreeg hij enorme macht over de naar schatting tienduizend volgelingen die alles moeten doen wat hij zegt. Doen ze dat niet, dan worden ze verstoten: ze verliezen hun hele familie, hun vrienden en kennissen. Ze verliezen hun huis en grond (in het bezit van een trust die toevalligerwijs door de profeet wordt geleid) en bovendien raken ze hun toegang tot het hiernamaals kwijt.

De profeet schermt voortdurend met het naderende einde der tijden, waardoor de sekteleden worden gedwongen zich snel in een polygame verhouding te settelen. Anders kunnen ze de felbegeerde zeggenschap over hun eigen planeet immers wel schudden.

U begint zich wellicht af te vragen: wie gelooft dit in godsnaam? Goede vraag. Er is ook geen situatie bekend van volwassenen die zich bewust tot de FLDS hebben bekeerd. Om te blijven voortbestaan, moet de FLDS het daarom hebben van de eigen aanwas.

De sekte onderwijst haar kroost op plaatsen als de Alta Academy, de voormalige school van de sekte, even buiten Salt Lake City. De muren van de lokalen herbergen panelen die naar een gangenstelsel leiden waar vrouwen en kinderen kunnen schuilen, mocht de politie een inval doen.

Ex-sektelid Elissa Wall, die ontsnapte aan de FLDS, vertelt hoe ze klein werden gehouden. “Als we op school vragen stelden, dan zeiden ze dat vragen geen zin had, omdat het einde der tijden elk moment kon komen.” Het onderwijs bestaat uit het FLDS-geloof. Ook de Amerikaanse grondwet wordt onderwezen, waarbij de vrijheid van godsdienst veel aandacht krijgt. Verder is er weinig informatie over of toegang tot de ‘normale’ wereld. De meisjes leren van jongs af aan dat ze onderdanig en lief moeten zijn en dat ze voorbestemd zijn om in het hiernamaals te eindigen, mits ze polygaam trouwen. Ze kleden zich zoals alle FLDS-vrouwen in negentiende-eeuwse pioniersjurken en dragen hun haar in een opvallend opgestoken knot.

Elissa Wall was de eerste die Jeffs voor de rechter kreeg. Ze beschuldigde hem van het aanzetten tot verkrachting – Jeffs vond dat ze op veertienjarige leeftijd met haar neef Allen Steed moest trouwen. Steed verkrachtte haar vervolgens meerdere keren.

Na Walls aanklacht vluchtte Jeffs. Hij werd uiteindelijk ingerekend toen hij met autopech langs de snelweg stond. De rechtszaak was een succes. Hij kreeg tien jaar.

Ondanks de veroordeling veranderde er weinig in het leven van de sekteleden. Sterker nog, toen een tape uitlekte waarop Jeffs in de gevangenis toegaf dat hij helemaal geen profeet was, haalden de sekteleden hun schouders op en werden ze alleen maar gesterkt in hun geloof: de westerse wereld had deze bekentenis gefabriceerd om hen erin te luizen.

Wie nu en in de toekomst beslist welke vrouwen aan wie worden toegewezen, is onduidelijk. “Doordat de FLDS zo gesloten is, is het moeilijk om te zeggen of er al een nieuwe leider is. En zo ja, wie dat dan is geworden,” zegt Brent Jeffs. “Maar ik vermoed dat het of Lyle Jeffs of Merrill Jessop zal zijn, omdat ze dicht bij Warren staan.”

Elissa Wall denkt dat Jeffs vanuit de gevangenis gewoon doorgaat met orakelen en zijn wil oplegt bij zijn volgelingen. Hij moet erop vertrouwen dat hun geloof en de angst alles te verliezen genoeg is.

Een andere belangrijke vraag is waarom een groep als de FLDS, waarvan bekend is dat ze jonge meisjes aan oude mannen uithuwelijken, voort kan bestaan in de Verenigde Staten. Volgens advocaat Hoole is dat omdat het om een geloofskwestie gaat: “Zodra iets uit naam van het geloof wordt gedaan, is het moeilijker om het te verbieden. De vrijheid van geloof staat nu eenmaal in de grondwet en weegt hier gewoon heel zwaar.”

Daarmee is de veroordeling van Jeffs hoogstens een teken dat de autoriteiten er alles aan doen om de meisjes van de FLDS te helpen. Zolang ze zelf niet en masse toegeven dat ze worden misbruikt en daarmee hun ticket naar het hiernamaals opgeven, blijft de FLDS gewoon doorgaan. “De veroordeling van Warren was een enorme mijlpaal,” zegt Brent Jeffs. “Laat het een waarschuwing zijn voor anderen binnen de FLDS dat als ze in Warrens voetsporen zullen treden, ze op hun hoede moeten zijn.”