Belgische Mauro’s
Je kunt er donder op zeggen: binnen nu en niet al te lange tijd verschijnt er een biografie over Mauro Manuel, de achttienjarige asielzoeker wiens lot vele Nederlanders zich persoonlijk aantrekken. Het boek zal gaan over Mauro’s Angolese ouders, die jarenlang ploeterden om een paar duizend euro bij elkaar te sparen. Het zal beschrijven hoe de kleine Mauro op zijn negende moederziel alleen op een vliegtuig werd gezet naar een vreemd, koud land. Dat deden zijn ouders niet omdat ze niet van hem hielden; nee, ze deden het omdat ze hem een beter leven gunden. Beter dan in het straatarme, door burgeroorlog geteisterde Angola. Ze hadden gehoord dat er in Nederland een goed onderwijssysteem en goede huisvesting zijn. En dat de asielprocedure voor minderjarigen zonder ouders niet zo zwaar is.
Daarna zal de biograaf opschrijven hoe de jongen zich razendsnel aanpast aan zijn nieuwe land en zijn nieuwe omgeving. Aan de nieuwe taal en de nieuwe mensen. Hoe kleine Mauro algauw geen Angolees meer is, maar een echte Nederlander.
Zolang deze biografie er nog niet is, is Vroeger is een ander land van Catherine Vuylsteke, journalist bij de Belgische kwaliteitskrant De Morgen, een goed alternatief wie zich in het lot van over minderjarige asielzoekers wil verdiepen. Vuylsteke volgde een schooljaar lang acht van deze jongeren, die vanuit allerlei plekken in de wereld, van Sri Lanka tot Oekraïne,in België terechtkwamen.
Daar hebben ze tot hun achttiende recht op voeding, onderdak, scholing en psychologische bijstand. Daarna is het afwachten wat de toekomst hun brengt.
Vuylsteke beschrijft de wederwaardigheden van de kinderen in meeslepend proza. In de eerste acht hoofdstukken vertelt ze hoe hun leven in België eruitziet. In wat voor asielcentrum ze wonen, waar ze werken en naar school gaan, wat hun dromen en angsten zijn.
Over de zestienjarige Oekraïense Maryska, die sinds haar zesde veelvuldig is mishandeld en verkracht: “Maanden verstrijken, een kind krijgt een kind. Het zoogt, zorgt en weet zich gelukkig in een Oostends tehuis voor tienermoeders. Een groot meisje en een klein, ze delen van maandag tot vrijdag een kamer aan een stille laan. De ene kant is afgezoomd met bomen, de andere met parkeerplaatsen voor bezoek dat nooit komt.”
Over Jacob, die op zijn zestiende, na vijf jaar vechten als kindsoldaat voor een rebellenleger, door een pater onder een struik vandaan werd gevist: “Uit de nachtmerries van het verleden ben ik in België herboren.”
In de tweede acht hoofdstukken reconstrueert Vuylsteke hun vorige leven. Ze maakt inzichtelijk waarom opgejaagde kinderen liever een bijna zeker zeemansgraf riskeren dan dat ze in hun eigen land blijven. Mishandeling, vernederingen en uitzichtloosheid dwingen de kinderen tot een breuk met hun familie en een nieuwe toekomst in Europa.
In het begin voel je je als lezer wat overweldigd doordat je midden in het leven van de jonge asielzoekers wordt gegooid. Maar al snel heb je voldoende houvast aan de context, en vanaf dat moment blijft Vuylstekes boek boeien tot en met het laatste verhaal, over de Marokkaanse wees Imad. Mocht die biograaf van Mauro nog niet zijn gevonden, dan hebben wij wel een suggestie.
Catherine Vuylsteke: Vroeger is een ander land. De Bezige Bij Antwerpen, €19,95. Ook via ako.nl.
