Wij zijn de Grieken van de wereld

We kopen niet, we verkopen niet en om te kunnen huren moet je jaren wachten. Wat is er mis met de Nederlandse woningmarkt?
“Vorige maand bracht ik een paar Amerikaanse collega’s naar Schiphol. Onderweg vroegen ze me de Neder-landse woningmarkt uit te leggen. Ze dachten dat ik een grap maakte.”
Leg uit.
“De politiek bemoeit zich sinds jaar en dag met het kopen van een woning. Overheden vinden het belangrijk dat hun burgers een huis kopen, want kopers zijn nette mensen die goed op de buurt passen. Dat is goed voor de samenleving, denken ze. Om het kopen te stimuleren bestaat bijvoorbeeld de hypotheekrenteaftrek.”
Die dateert al uit 1893.
“Inderdaad, uit een jaar waarin ongeveer zes procent van de Nederlanders een eigen huis bezat. Inmiddels is dat 56 procent. Toch houden we die regeling in stand, omdat geen enkele politicus de afschaffing op z’n geweten wil hebben. Hetzelfde geldt voor meer fundamentele regels. Kijk naar de overdrachtsbelasting. Die stelde de Hertog van Alva in 1564 in, toen landeigenaren een ‘tiende penning’ moesten gaan betalen voor bescherming optitegen
bandieten. Hebben we dat nu nog nodig?”
Veel burgers vinden van wel, wat de hypotheekrenteaftrek betreft: zij profiteren ervan.
“Dat is zo, en daarom is het politiek gezien een heikel punt. Tachtig procent van het electoraat denkt baat te hebben bij de hypotheekrenteaftrek en de instandhouding van de sociale-huursector. Die groep stoot je niet graag voor het hoofd.“ Geldt dat ook voor de huurmarkt? “Daarmee zijn we helemáál uniek in de wereld. We hebben ongeveer drie miljoen huurwoningen in Nederland, waarvan tachtig procent in de sociale-huursector, dus met woningcorporaties als eigenaar. Dat is nog meer dan in een land als Frankrijk, waar viermaal zoveel mensen wonen.”
Laat me raden: oude regels?
“Corporaties hebben met de Woningwet van 1901 een missie geformuleerd: het op grote schaal produceren van betaalbare arbeiderswoningen.”
Dat klinkt als een nobel streven.
“Laatst had ik een gesprek met een aantal corporaties en ik vroeg: ‘Waarom bestaan jullie?’ Het antwoord was: ‘Omdat mensen anders zouden overlijden, althans in 1901.’ Als mensen geen dak boven hun hoofd hadden, gingen ze gewoon dood. De corporaties hebben ons land heel goede diensten bewezen, ook tijdens de wederopbouw na de oorlog. Maar inmiddels zijn we decennia verder.
Lees het gehele artikel in de HP/De Tijd van deze week.