Zelfportret van Anil Ramdas (1958-2012): ‘Ik ben zo’n beetje overal geweest en voel me nergens thuis’
Gisteren, op zijn 54ste verjaardag, overleed schrijver, publicist en voormalig De Balie-directeur Anil Ramdas. In 2003, op het hoogtepunt van zijn roem, was hij het onderwerp van de HP/De Tijd-rubriek ‘Zelfportret’. Antwoord, op de meest gelezen vraag (‘Bent u monogaam?’): “1. Fysiek wel. 2. Mijn vrouw kan lezen.”
Wat is uw huidige gemoedstoestand?
“Totale verwarring: ik heb drie jaar correspondentschap in New Delhi nog niet verwerkt.”
Wie zijn uw helden?
“Gustave Flaubert, V.S. Naipaul, Philip Roth en Columbus. De eerste drie omdat ze prachtig schrijven over mijn passies, respectievelijk de kleinburgerij, verre oorden en seksualiteit. Columbus – een slecht mens overigens – omdat ik nooit op deze plaats had gezeten als hij niet op onmtdekkingsreis was gegaan.”
Aan wie ergert u zich?
“Aan Theo van Gogh en zijn volgelingen. Mensen die in een normale boerengemeenschap uit het dorp zouden worden weggestuurd wegens wildplassen.”
Lijkt u op uw moeder?
“Uiterlijk niet. Ik heb wel haar temperament.”
Wat is uw grootste angst?
“Ik heb veel angst gekend. Gedachten dat ik mijn rekeningen niet kon betalen en ik één grote luchtballon was, verlamden me. Sinds twee jaar slik ik het kalmeringsmiddel Venlor-XR. Vooral 150 milligram werkt goed. Mijn libido is wel een stuk minder, maar als je angstig bent, is neuken toch het laatste waar je aan denkt.”
Heeft u ooit een mystieke ervaring gehad?
“Rond mijn dertigste vertelde ik aan mijn moeder dat ik vaak bepaalde beelden zag. Zij moest denken aan Ik zal zwijgen, een film die ze ooit had gezien. Ik heb hem gehuurd en zag in de film precies dezelfde beelden. Mijn moeder zei later dat ze mij vroeger eenmaal had meegenomen naar de bioscoop. Ze herinnerde zich nog dat het Ik zal zwijgen was, omdat ze me tijdens de voorstelling borstvoeding gaf.”
Bent u aantrekkelijk?
“Ik vind mezelf niet lelijk, maar ik moet het niet hebben van mijn uiterlijk, meer van mijn snelle babbeltjes.”
Waar schaamt u zich voor?
“Ik heb boeken gestolen. Op het moment dat ik dat deed, schaamde ik me kapot. Maar eenmaal veilig buiten had ik geen greintje schuldgevoel.”
Bent u monogaam?
“1. Fysiek wel. 2. Mijn vrouw kan lezen.”
Wat is uw grootste ondeugd?
“Het verlangen naar drank. Het lijkt me zo heerlijk in een permanente roes te verkeren, niet meer bang voor het leven te zijn.”
Wanneer was u het gelukkigst?
“Geluk is de meest geniaal verzonnen gemoedstoestand.”
Welke eigenschap waardeert u in een man?
“Dezelfde als in een vrouw: trouw en beheersing.”
Als u iets aan uzelf kon veranderen, wat zou dat dan zijn?
“Mijn lengte.”
Hoe ontspant u zich?
“Rode wijn, niet naar buiten hoeven, voeten op de andere stoel, een prettig gesprek met vrienden.”
Wat beschouwt u als uw grootste mislukking?
“Het onvermogen een goed mens te zijn. In India waren zoveel armen om me heen, waarom ga ik het ontwikkelingswerk niet in? Nee, ik ga naar een bar in New Delhi, waar ik voor achttien dollar een glas wijn drink.”
Gelooft u in God?
“Ik geloof in Goden. God kent ook eenzaamheid; hij was zo almachtig dat hij heel wat vriendjes en vriendinnetjes heeft gemaakt.”
Welk leed heeft u anderen berokkend?
“Creolen en Nederlanders denken dat ik hen haat. Surinamers zien mij als een bounty. Moslims vinden mij een hindoefanaat. Hindoes denken dat ik heul met de moslims. De hate mail die ik krijg is een goede graadmeter van welk leed ik nu weer heb berokkend.”
Wat is de beste plek om te wonen?
“Niet op deze aarde. Ik ben zo’n beetje overal geweest en voel me nergens thuis.”
(Dit is een ingekorte versie van het Zelfportret uit HP/De Tijd 35/2003. Interview: Martin Bons.)
