De iPad-school

Hoe belangrijk is het om blind te kunnen tikken met tien vingers? Hoewel ik al meer dan dertig jaar mijn geld verdien met tikken, gebruik ik daarbij maar twee vingers: de rechter middelvinger en de linker wijsvinger om precies te zijn. Weliswaar heb ik op de middelbare school een typecursus gevolgd en zelfs een typediploma gehaald, maar de vaardigheid beklijfde niet. Met genoemde voorkeursvingers kon ik meer kracht uitoefenen op de toetsen van de typemachine en het tikken ging sneller op mijn eigen houtje-touwtje-manier dan wanneer ik de regels van de kunst toepaste.

Vanzelfsprekend zit er een grens aan die snelheid. Een volleerd Schoevers-secretaresse zal met gemak vijfhonderd aanslagen per minuut halen, waar ik op honderd blijf steken. Maar die snelheid heb ik ook helemaal niet nodig, omdat er geen haast achter mijn werk zit. Ik tik eens een zinnetje en denk na. Soms tik ik drie zinnen achter elkaar en denk dan weer een poosje na. Het is in ieder geval nog nooit voorgekomen dat mijn gedachten zo snel gingen dat mijn twee tikkende vingers ze niet konden bijhouden. So much voor het nut van met tien vingers blind.

In de toekomst zal dat allemaal anders gaan. Maurice de Hond is van plan een nieuw soort basisschool op te richten (hij heeft zelfs al een naam: de Steve Jobs school), waar de iPad het belangrijkste leermiddel zal zijn. Volgens hem is de huidige opzet van de basisschool, waar kinderen leren schrijven met een pen op papier en leren lezen uit boekjes, hopeloos ouderwets, aangezien zijn dochtertje van drie al vanaf dat ze twee maanden oud was met een iPad in de weer is. De Hond voorziet dat het arme schaap teruggeworpen zal worden in haar nu reeds indrukwekkende ontwikkeling, wanneer zij aan het gangbare regime van kleien, knippen en lettertjes schrijven wordt onderworpen. In plaats daarvan beveelt hij de elektronische leeromgeving aan. Waarom zou een kind moeizaam leren schrijven, als het in diezelfde tijd kan leren blind te typen met tien vingers, gaf hij als argument. niemand schrijft ooit nog met een pen.

Het toekomstbeeld deed me denken aan een YouTube-filmpje dat ik eens zag, waarin een kleuter met groeiende ergernis over de omslag van een tijdschrift aan het vegen was, als ware het een scherm van een elektronisch gadget. Deksels, waar zit hier de interactiviteit? leek het kind zich af te vragen.

Mogelijk heeft De Hond een punt. Schrijven als fysieke handeling is onmiskenbaar op zijn retour. Jongeren zijn het fenomeen handschrift zo ontwend dat ze de kunstige schoonschriften van zestigplussers vaak niet eens meer kunnen lezen. Een handschrift dat te veel afwijkt van Comic Sans Serif is al snel een geheimschrift. Als de elektronische drukletter de standaard vormt voor het produceren en lezen van teksten, heeft het nauwelijks nog nut kinderen te leren schrijven. Sinds er overal industrieel vervaardigd serviesgoed verkrijgbaar is, bestaat er ook geen noodzaak meer om de techniek van het potten bakken te onderwijzen.

Toch kleven er nadelen aan het steeds verder outsourcen van fysieke vaardigheden. Het leven wordt er bloedeloos en armetierig van. Bij De Wereld Draait Door demonstreerde het dochtertje van De Hond een spelletje met een digitaal poppenhuis op de iPad: weer het bekende geveeg over het scherm, in dit geval met figuren in een entourage. Niet om aan te zien zo armoedig, vergeleken met een kind dat eigenhandig echte poppetjes manipuleert en daar verhaaltjes omheen spint.

Waarom zou je leren schrijven, als je toch alleen maar tikt? Waarom zou je leren hoofdrekenen, wanneer je ook drie maal zeventien kunt intoetsen op je iPhone? Waarom zou je hoofdsteden leren, als Google ze paraat heeft? Waarom zou je in het echt tekenen en verven, als dat zonder geknoei op je iPad kan? Misschien om nog een klein beetje zelfredzaamheid en onafhankelijkheid over te houden? Ach welnee, moderne kinderen hebben dat niet meer nodig.