Zweedse mannen zijn sukkels
We spiegelen ons graag aan Zweden, het land met het ideale sociale model. Onterecht, want Zweden is een hel voor mannen.
We waren amper anderhalve dag in het land en nog minstens zeshonderd kilometer verwijderd van de creche Egalia in Stockholm waar ze de aanduidingen “hij” (han) of “zij” (hon) definitief vervangen hebben door het neutrale “het” (hen), maar toch stuurde ik een SMS naar huis met de mededeling: “Help, ik ben in een feministische hel terechtgekomen!”.
Zelfs voor mijn doen was dat een beetje een overhaaste conclusie. Want voor hetzelfde geld was ik een Zweedse toerist die een hotelovernachting geboekt had in Staphorst en dacht dat hij nu wel aardig wist hoe Nederland in elkaar stak. Maar vrouwen op straat keken zonder uitzondering boos en reageerden vaak nog bozer als de fotograaf die ik bij me had zich van zijn meest charmante kant liet zien.
We waren op reportage in de buurt van Ystad vanwege de boeken van Henning Mankell over commissaris Wallander en we waren heel even te gast bij een beroemde Zweedse schrijfster die overdag in een ziekenhuis werkt en ’s avonds misdaadromans schrijft die zich afspelen in datzelfde ziekenhuis. Of beter gezegd: we waren te gast bij haar man, die braaf onze glazen volschonk en bedremmeld vroeg wanneer hij het avondeten kon opdienen. Later zou ik in mijn notitieblok opschrijven dat alle mannen zich hier gedroegen als “chemisch gecastreerde schoothondjes”.
Misschien kwam het doordat ik een man ben, maar ik voelde me er niet op mijn gemak. En dat terwijl er in de media en in de politiek altijd zo hoog opgegeven wordt over het zogeheten Scandinavische model. Of het nou gaat om kinderopvang, ouderschapsverlof of arbeidsparticipatie van vrouwen: dáár is alles veel beter geregeld. Maar waarom kon er dan bij niemand een glimlachje vanaf?
Het verlossende antwoord kwam uit de mond van de Nederlandse journalist/pedagoog Wendy Schouten die met haar gezin al een paar jaar in Zweden woont en juist werd aangetrokken door het idyllische beeld dat we hier hebben van dat Scandinavische land. “Ik word zelf nogal obstinaat van de geforceerde manier waarop Zweedse mannen proberen een vrouw vooral niet het gevoel te geven dat ze haar misschien puur op basis van haar vrouwelijke kenmerken leuk vinden. Nooit word je hier door een man van top tot teen gescand. Het is ook zo zielig dat vrouwen wel met diepe decolleté’s mogen rondlopen, maar dat mannen er dan niet iets over mogen zeggen of naar mogen kijken.”
De Zweedse man is dus inderdaad een softie, maar dat wordt hem al van jongs af aan geleerd op school. Sekseneutraal opvoeden betekent in de praktijk namelijk vooral dat jongens niet meer mogen stoeien, schreeuwen, vechten, rennen of voetballen (en later natuurlijk ook geen vrouwen mogen nafluiten of nakijken). Wendy Schouten: “Het lijkt wel of mannen hier zichzelf opzettelijk proberen te ontkrachten door zichzelf te kleden en te gedragen als een sulletje. De man als mister Bean-achtige sukkel is hier een heel populair type onder hoogopgeleide mannen. Je ziet hem in de media overal terug komen. Heel irritant. Zweden is prachtig en heerlijk rustig, maar tegelijk vrees ik dat er hier iets grondig mis is met de maatschappij als jou dat al na anderhalve dag opvalt. En ik wil eigenlijk ook niet dat mijn drie zoons zich straks een loser moeten voelen vanwege hun mannelijkheid.”
