Het sprookje van supermaan
Dit weekeinde staat de maan zeldzaam groot aan de hemel. Er zijn mensen die daar nerveus van worden. Want als de gewone maan ons al beïnvloedt, wat zal een ‘supermaan’ dan wel niet met ons doen?
Eerst maar even een klein stukje theorie. De maan cirkelt om de aarde, dat hoeven we u niet te vertellen. Maar een perfect rondje draait hij niet: de afstand tot de aarde schommelt tussen ruwweg 357.000 en 406.000 kilometer. Wie toevallig een keer naar de maan kijkt aan de hemel, zal het verschil heus niet opvallen. Maar dat is anders wanneer de maan op het moment van de dichtste nadering toevallig ook nog eens vol is. Dan is het geen gewone volle maan, nee, dan is het supermaan. Dit weekeinde is het weer zo ver. De maan oogt dan 14 procent groter dan alle andere volle manen van dit jaar. Niet spectaculair, maar best imposant – zeker wanneer de maan laag bij de horizon staat en ze dus (door een optisch effect) nóg groter lijkt.
Astronomen halen er hun schouders bij op: zo draaien de hemellichamen nu eenmaal. Maar er zijn ook mensen die zich er wél druk om maken. Dat zijn de mensen die de maan veel meer invloed toedichten dan het enige effect dat bewezen is: het verschijnsel van eb en vloed. Volgens de mythes heeft de maan echter nog veel meer op haar geweten. Zo zou er een relatie zijn tussen de stand van de maan en het aantal zelfdodingen, verkeersongevallen, geboortes, natuurrampen, gepleegde misdaden en nog een hele reeks andere fenomenen, tot de menstruatiecyclus, slaapwandelen en het huilen van weerwolven aan toe. Zouden die effecten bij een supermaan niet veel sterker zijn? Door de eeuwen heen heeft de maan van talloze verschijnselen de schuld gekregen. Supermaan moet dan wel verantwoordelijk worden gehouden voor bijna alle onheil op aarde. Of toch niet?
Een vlieg trekt harder
Het klinkt niet eens zo gek: als de maan de getijden kan beïnvloeden, waarom dan niet onze lichaam en geest? In werkelijkheid is de aantrekkingskracht van de maan op individuele mensen amper meetbaar. Een vlieg die op je arm is geland oefent meer aantrekkingskracht uit dan de maan. De vloeistoffen in ons lijf bevinden zich bovendien in gebonden toestand; de aantrekkingskracht van de maan is alleen te merken op grote open wateren, zoals oceanen. En het is sowieso vreemd om enig effect toe te schrijven aan de manier waarop de maan door de zon wordt beschenen (waardoor het nu volle maan is, en over een poosje weer ‘halve’ maan) omdat de maan zelf gewoon om de aarde blijft cirkelen en tijdens die eindeloze tocht nagenoeg even sterk – of zwak – aan ons trekt.
Onzin dus, die relatie tussen de maan en allerlei verschijnselen op aarde. Steeds wanneer een geclaimd effect goed wordt onderzocht, blijkt dat er niks aan de hand is. Zo is er ook geen logisch verband te vinden tussen de supermaan die vorig jaar te zien was en de tsunami in Japan die zich even later voordeed. De naam supermaan is in 1979 bedacht door een Amerikaanse astroloog, die zijn vondst sindsdien zorgvuldig cultiveert.
Maar laten we nu niet alles verpesten: natuurlijk heeft de supermaan van dit weekeinde (hopelijk zichtbaar tussen de wolken!) een effect op ons. We kijken ernaar zoals we ook graag naar een zonsondergang kijken. We zien iets moois dat zich niet vaak voordoet (in 2016 is de volgende keer). Samen kijken naar de maan heeft bovendien iets romantisch. Je geliefde spannende verhalen vertellen over bijzondere effecten van hemellichamen op ons leven trouwens ook. Vandaar dat de maanmythe wel altijd zal blijven bestaan.
