Criminelen en hun privacy
Ging de Rotterdamse politie over de schreef, toen zij foto’s van Feyenoord-hooligans publiceerde op elektronische billboards? De rechter meent van wel, want het openbaar maken van deze foto’s heeft tot een aanzienlijke strafvermindering geleid.
Tegen sommige verdachten die in flagrante delicto waren gefilmd bij de bestorming van het Maasgebouw waren maandenlange celstraffen geëist, maar hun straf werd gereduceerd tot een stadion- en gebiedsverbod en werkstraffen tussen de 100 en 180 uur.
Het verweer van de advocaten (dat de privacy van de verdachten blijvend werd geschonden door de foto’s als opsporingsmiddel in te zetten) was kennelijk overtuigend genoeg voor de rechter. Het Openbaar Ministerie gaat hier overigens weer tegen in beroep.
Roes
Strafvermindering als compensatie voor privacyaantasting is in dit geval misschien nog niet eens zo’n gekke ruil. Uitzinnige hooligans die zich te buiten gaan aan vandalisme, openlijke geweldpleging en intimidatie wekken bij het publiek een reflex op van ‘die lui moeten strenge straffen krijgen’, maar het is typisch het soort misdaad dat in een roes en in een groepssfeer wordt gepleegd.
Is de geweldsorgie voorbij, dan valt de groep weer uiteen in afzonderlijke min of meer sullige losers die geen goed verhaal hebben over wat hun bezield heeft en zich vaak nog schamen ook. Dit soort criminelen is niet gebaat bij langdurige celstraffen, maar bij een scherp lik-op-stuk-beleid. Zo snel mogelijk in de kraag vatten, confronteren met hun wangedrag en onmiddellijke represailles: werkstraffen inderdaad, want andere sancties zijn er niet – geld om de schade te betalen hebben ze natuurlijk niet.
Foto’s inzetten voor de opsporing is een manier om de tijd tussen misdaad en straf te bekorten. Wanneer de officiële weg wordt bewandeld, duurt het veel langer voordat de zaak voorkomt, zijn de straffen conform de zwaarte van het delict, maar van lange celstraffen wordt een crimineel geen beter mens.
Functie vrijheidsstraf
De belangrijkste functie van vrijheidsstraffen is de bescherming van de maatschappij tegen recidive (zolang een overvaller achter slot en grendel zit, kan hij geen andere andere overvallen plegen). Het enige wat de crimineel er zelf aan overhoudt is een strafblad en het is ondoenlijk om zo’n smet op je blazoen privé te houden.
Met of zonder inzet van foto’s, de privacy van een veroordeelde crimineel is sowieso aangetast en in het geval van de Feyenoord-hooligans zou de combinatie foto’s op billboards-werkstraffen wel eens beter kunnen uitpakken voor hun persoonlijke toekomst dan de combinatie ouderwetse privacybeschermende opsporing-celstraffen.
Dit voorbeeld betekent nog niet dat de politie van elke verdachte foto’s het openbare domein moet inslingeren. Maar in een tijd dat burgers met hun mobieltjes voortdurend van alles wat ze meemaken foto’s maken en op internet zetten, ook van mensen die daar helemaal niet om gevraagd hebben, is het vreemd dat de politie geen gebruik zou mogen maken van in de openbaarheid gemaakte beelden van bijvoorbeeld beveiligingscamera’s. Waarom hangen die camera’s er anders?
