Boer Henk gaat de uitgeverijen redden
Hoe vergankelijk roem is, dat weet de handelaar in oude boeken als geen ander. Op de schappen van de antiquaar staan vergane glorie, verloren illusies en vergeefse moeite broederlijk naast elkaar te wachten op een klant. En die landing op de mestvaalt van de geschiedenis blijft niemand bespaard. Zelfs niet de diepbetreurde Apple-baas Steve Jobs, want de eerste exemplaren van zijn amper een jaar oude hagiografie druppelen inmiddels mijn winkeltje binnen.
Ongelezen zijn ze, wel vaak voorzien van een persoonlijke opdracht (niet doen, lezers, het boek is al zijn waarde kwijt, stop er liever een kaartje in). Meer een ‘krijgboek’ dan een leesboek dus. ‘Druk 1’ heeft de uitgever er in een hilarische vlaag van optimisme op laten zetten, maar wij vrezen dat het daarbij blijft. Deze computerboer met gevoel voor design is straks nog even te zien in een film die vast zal floppen waarna de digitale revolutie ook zijn ster zal doen verbleken.
Toch doen wij er goed aan Steve Jobs te herdenken om een heel andere reden dan zijn computerontwerpen: hij heeft namelijk de muziekindustrie van een wisse dood gered door rond de eeuwwisseling iTunes te bedenken. Weet u nog: Napster, Kazaa, muziek was gratis voor iedereen en de CD-boeren van deze wereld zagen het tandenknarsend aan. Enter iTunes, tracks voor 99 centen. Bij de consumenten was dat knagende diefstalgevoel verdwenen, de industrie was (even) gered.
Boekenuitgevers wacht, vrezen wij, hetzelfde lot. Nederlandse uitgevers zijn voorzichtig met eboeken omdat zij piraterij vrezen. En inderdaad: driekwart van het Nederlandse eboekenaanbod zweeft illegaal in de ‘cloud’, zo blijkt uit recent onderzoek. De ochtend na de uitreiking van de Librisprijs vorige week aan A.F.Th. ontving ik per mail een roofversie van Tonio die ik inmiddels aan het lezen ben. Dank, anonieme gever.
Geen wonder als je bedenkt dat diezelfde uitgeverijen voor hun eboeken gewoon het volle pond vragen. Het eboek Tonio kost bij bol.com 15,95 euro, in Wildersgeld is dat 35 gulden. Een beetje veel voor een computerbestand dat u niet mag kopieren, printen of zelfs maar uitlenen aan de buren.
Dat wordt zelfs sommige schrijvers, die toch een deel van dat geld ontvangen, te gortig. Lichtend voorbeeld is de Braziliaan Paulo Coelho die sommigen van u nog zullen kennen omdat hij in de jaren ‘70 enkele jaren in Amsterdam doorbracht in zijn zoektocht naar universele waarheden. Dat deed toen iedereen trouwens maar Coelho schreef ze op en is inmiddels een zeer succesvol auteur.
Deze Coelho heeft vorige week van zijn Amerikaanse uitgever, Harper Collins, gedaan gekregen dat ze (bijna) al zijn eboeken verkopen voor 0,99 dollarcent. Hij vindt de toegankelijkheid van zijn boeken belangrijker dan het snelle geld. Dat heeft inmiddels dan wel geleid tot een stormachtige groei in zijn verkoopcijfers.
99 cent? Inderdaad, dat is het Steve Jobsmodel. Het is even slikken voor de uitgevers maar ik denk dat het straks net zo gewoon is om even een boek te downloaden voor een euro als een liedje op iTunes. En laten we niet vergeten: de uitgevers, ook de Nederlandse, hebben meer dan genoeg boeken onder zich die nu niet ‘in print’ zijn, maar met een druk op de knop aan te bieden zijn als eboek.
Nou is die Coelho natuurlijk niet gek: zijn hoofdwerk, De Alchemist, kost ook in Amerika gewoon een dollar of 10, als ebook dan. In Nederland lopen we, als gebruikelijk, ver achter. Het digitale aanbod van Coelho is minimaal, zoniet nonexistent.
En dat terwijl zich juist deze week een unieke kans aandiende voor de Arbeiderpers, Coelho’s uitgever in Nederland. Vier miljoen mensen keken naar een nieuwe serie van Boer Zoekt Vrouw. Populairste boer is onmiddellijk Henk, een spirituele jongen die leest. Zijn favoriete boek: De Alchemist van Coelho, lazen wij (op internet) in het AD. Dat boek had al deze week in de digitale schappen van Bol.com moeten liggen. Want bij mij in de winkel is het niet te vinden. Dat is namelijk wel een ‘lees-en-bewaarboek’.
