Premier Roemer, de film is er al
Een spook doemt op. Zowel voor de liberalen in Nederland als voor de sociaaldemocraten. Het heet Emile Roemer. Om precies te zijn: premier Emile Roemer.
Het schijnt dat het liberale campagneteam rond Rutte zich al ernstig zorgen maakt. Eerder deze week zei Stef Blok ons nog dat hij ‘zou emigreren’ als Roemer het Torentje krijgt. Diederik Samsom kondigde al aan dat hij zelf nooit in zo’n kabinet zitting zal nemen, daarmee implicerend dat hij er ook ernstig rekening mee houdt.
Een ding is zeker: als het gebeurt wordt het een schok voor de hele zittende elite van dit land. En het zou me niet verbazen als er nu al drie documentaire-teams klaar staan in de coulissen bij de SP om de historische zegetocht van ‘us Emiel’ vast te leggen.
Je zou d’r een film van moeten maken, zegt u? Dat is al gedaan. Bijna twintig jaar geleden. De DVD staat in mijn kast en ik raad de campagneteams van VVD en PvdA ten zeerste aan even naar amazon.co.uk te surfen om A very British coup aan te schaffen, want zo heet-ie.
Ik heb er zelf pas geleden nog eens van gesmuld. A very British coup speelt eind jaren tachtig van de vorige eeuw. De Britse Labour-politicus Harry Perkins (en in die dagen was Labour nog zoiets als de SP nu) wint met overweldigende meerderheid de verkiezingen in een land dat in een zware economische crisis verkeert. IJzingwekkende beelden van zijn zegetocht, zijn entree in Downingstreet 10, het ongemakkelijke onderhoud met de Queen en de eerste vergaderingen met het radicale kabinet dat hij samenstelt.
Harry Perkins, in bijna alles lijkend op de Roemer die wij kennen – een goedlachse, goudeerlijke arbeiderszoon – die Harry Perkens gaat Engeland linksom hervormen. De lonen omhoog, Groot-Britannië de NAVO uit en de kruisraketten het land uit, etc. Dat alles is natuurlijk tegen de schenen van het oerconservatieve Britse establishment, de politiek maar vooral ook de ambtenarij en de buitenlandse bondgenoten, de VS voorop. Maar ook de in een permanente staat van verwarring verkerende vakbonden (herkenning?) beginnen al snel een antimacht te vormen.
Ik zal het hoe en wat hier niet verklappen (u moet het echt gaan zien), maar uiteindelijk weten de ambtenarij, MI5 en de VS het zo te draaien dat Harry Perkins zelf gedwongen wordt plaats te maken.
Onderschat niet de macht van ambtenaren
En de vraag is natuurlijk: kan zoiets daadwerkelijk gebeuren, hier, na 12 september? Hoe zou onze ambtenarij zich gedragen als Emile Roemer het roer overneemt? Hoe het leger, hoe de politie? Hoe groot is de macht van onze topambtenaren, van wie velen afkomstig zijn uit de rangen van VVD, CDA en PvdA? Waren er niet al scheurtjes te ontwaren toen de PVV zijn entree in het echte landsbestuur maakte en er loyaliteitsproblemen opdoemden die nauwelijks toegedekt konden worden? Is onze ambtenarij klaar voor linksom?
Onderschat niet, zeg ik u op basis van een flink aantal jaren in politiek Den Haag, onderschat niet hoezeer de top van de Nederlandse ambtenaren eigenlijk vindt dat zij in dit land de lakens uitdeelt. En hoe zij haar ragfijne draadjes naar alle uithoeken van de samenleving heeft geweven: naar de partijen, de bonden, de lobbyisten, de belangenverenigingen en de media.
Kleine anekdote daartoe uit mijn eigen verleden: toen ik tien jaar geleden van chef Den Haag van de Volkskrant werd benoemd tot lid van de hoofdredactie van Vrij Nederland, kwam in Nieuwspoort de toenmalige directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst naar me toe, schudde me de hand en zei: ‘Welkom bij de leiding!’
Dus pas op Emile, zo denken zij!
