Spring naar de content

2014: Martin Bril schrijft het boekenweekgeschenk

Na zijn dood zijn er zeker vijftien boeken verschenen van Martin Bril. Antiquariaten van de toekomst zullen worden overspoeld door ‘Brilletjes’. Is zijn uitgever niet wat te brutaal?

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Frank Poorthuis

Wat antiquaren tegen elkaar zeggen als ze vergeefs naar een boekverkoping zijn geweest: ‘Alleen maar Pastoor Poncke’. Daarmee doelen ze op een legendarisch boek dat ooit in zulke hoeveelheden over Nederland is uitgestrooid dat het opduikt in elke burgermansverzameling. Waardeloos dus, bij het oud papier. Nog een fout (want Groot-Diets) boek ook. De schrijver zat na de oorlog twee jaar vast.

En heeft u enig idee hoeveel miljoenen boeken van Simon Carmiggelt en Godfried Bomans er nog liggen te stoffen op zolders in dit land? Gezien het aantal dat de antiquariaten bereikt moet de voorraad ontzaglijk zijn. De meeste ervan verdwijnen onmiddellijk in de eurobakken en vermoedelijk daarna in de kringloopcentra waar je ze voor een kwartje kan oppikken. En daar winkelen dan weer de handelaren, tuk op een winstje van drie kwartjes.

Nee, dan pakken de uitgevers in dit land het anders aan: die leggen bij Bruna een nieuwe druk neer van Bomans’ jeugdwerkje Pieter Bas voor de somma van vijftien euro. Ook te bekomen als e-book, voor 12,99 euro. Overigens beide zonder de tekeningen van Harry Prenen, die eigenlijk het aardigste onderdeel waren van het zwaar gedateerde werkje.

Spectrum uitgevers, toch de opvolger van de idealistische Urheber van het goedkope pocketbook in dit land (de legendarische Prisma’s, ze kostten iets meer dan een gulden) moest zich de ogen uit de kop schamen. Zeker, Pieter Bas is een aardig boekje, maar onvoldragen en moeilijk te vatten voor wie zijn geschiedenislessen na 1980 heeft gevolgd. Mocht u desondanks de drang voelen het te gaan lezen: voor één euro is het ook bij u in de stad volop verkrijgbaar, bij mijn collega’s. Na lezing mag u het weggooien.

Explosieve groei
Maar de brutaliteit van de uitgevers gaat verder. Is het u ook opgevallen dat het aanbod van boeken van Martin Bril na zijn betreurde en ontijdige dood explosief is gegroeid? Wie niet beter weet zou denken dat hij ergens in Frankrijk rustig verder pent aan zijn oeuvre van eendagsvliegjes. Daar ik van oude Latijnse spreekwoorden niks slechts over de doden mag zeggen bespaar ik u een recensie. Maar feit blijft dat in de drie jaar na zijn overlijden zeker vijftien nieuwe werken het licht hebben gezien. Overigens geheel in lijn met zijn eigen opvatting dat zijn boeken zijn pensioen waren, zo lezen wij in het online archief van de Volkskrant (handig).

Wij kunnen ons echter niet aan de indruk onttrekken dat men bij uitgeverij Prometheus in Amsterdam beschikt over een reusachtige database met alle columns van Bril, waarop men regelmatig een zoekterm loslaat. Resulteert dat in meer dan dertig ‘hits’, is het volgende boekje (en e-book, want Prometheus gaat met zijn tijd mee) zo goed als klaar.

Zo verscheen in april Heimwee naar Nederland en nog vorige week De man en zijn hobby, beide juist op tijd voor de zomervakantie. En net komt binnen: Wat een man nodig heeft. We hadden al Bril en de vrouwen, Bril en de provincie, Bril en de rokjes en zo gaat dat nog wel even door. Enkele suggesties voor Prometheus: Bril en de gehele Evelien, de Dikke Bril (I, II en III), Bril en de Drank, Bril en de Misdaad en als klap op de vuurpijl een absolute primeur: het eerste Boekenweekgeschenk ooit geschreven door een overleden schrijver, Bril en het Boek.

Is dat erg, zo’n ‘plethora’ aan nieuwe dunne boekjes, even afgezien van het feit dat wij antiquaren over enkele jaren dozen zullen openmaken onder de verzuchting: alweer allemaal Brilletjes. Ja, want ooit hadden uitgevers een wat meer verheven opvatting van wat zij den volke voorschotelden en gaven zij minder om platte verkoop van leuke leesboekjes, want meer zijn de recente herdrukken van Brils columns niet. Een boek en zelfs een e-book is meer dan een kruideniersartikel. Martin Bril wist dat wel, hij was een liefhebber van het bibliofiele boek. Zijn eigen boeken zijn dat allang niet meer.

Marinus Kirchjunger is boekhandelaar in een middelgrote stad in Nederland en schrijft over de liefde voor boeken en e-books.

Onderwerpen