Krugman: Laten we de economie een jaar stilleggen
Estland is plotseling hét paradepaardje van de voorstanders van bezuinigingspolitiek geworden: ‘ze gebruiken de euro en het gaat goed met ze!’ Dus dacht ik dat het wel handig zou zijn om eens in beeld te brengen waar we het nu eigenlijk over hebben. Hier is een grafiek door Eurostat, die het bruto nationaal product laat zien.
Dan zien we een vreselijke dip – van het niveau Depressie – gevolgd door een aardig, maar nog altijd niet volledig, herstel.
Beter dan helemaal geen herstel, dat spreekt vanzelf – maar om het nou een economische triomf te noemen?
De Baltische Staten zijn wel degelijk van belang
Er zijn lezers die me gevraagd hebben geen aandacht te besteden aan landen als Letland en Estland; ‘die landen zijn toch te klein zijn om er toe te doen!’ Sorry, maar zo simpel is het niet. Allereerst kunnen we van iedere economie, ook een kleintje, leren hoe economie in het algemeen werkt. Maar bovendien spelen de Baltische Staten nu de rol van de landen waar de bezuinigingen hun doel hebben bereikt, vooral omdat Ierland blijft weigeren om het spelletje mee te spelen en een succesverhaal te worden.
Jörg Asmussen is de Duitse man bij de Europese Centrale Bank, dus wat hij zegt doet er toe. In de toespraak die hij eerder deze maand in Riga hield, zegt hij nog eens dat de Baltische Staten aantonen dat bezuinigingen en interne devaluatie echt werken. Het is opvallend dat zijn bewijs uitsluitend uit één jaar komt, waarin na een diep dal inderdaad een redelijk grote groei plaats vond. Dat zegt dus wel erg weinig!
Mijn voorzichtige bewering dat een gedeeltelijk herstel uit een zware crisis nog niet echt een economische zege is, schijnt de Esten al woedend te maken. Econoom Simon Wren-Lewis die in zijn blog over Letland schrijft, is een stuk gematigder. ‘Een bijzonder succesverhaal: na een achteruitgang van het bbp van achttien procent in 2009 en een nullijn in 2010, zien we nu een groei van 5,5 procent in 2011; is dit nog maar het begin en zit de economie in de lift? Asmussen geeft verder geen cijfers die hierop kunnen wijzen. Dat is misschien ook maar verstandig, want het IMF voorspelt twee procent groei voor dit jaar en 2,5 procent voor volgend jaar. Dus die 5,5 procent van vorig jaar is eigenlijk het enige bewijs…’
Hij schrijft verder ook nog: ‘Eerder in het jaar schreef ik nog dat er bij het begin van groei meteen mensen zijn die zeggen dat die pessimistische Keynesianen het helemaal mis hadden. Ik moet zeggen dat ik bij die ‘mensen’ dacht aan politici en journalisten, niet aan topbankiers. Als je deze logica doortrekt zou het nog beter zijn om de hele economie een jaar lam te leggen; dan zouden we het jaar daarop een fantastische groei krijgen als de economie weer op gang komt.’
Nu ik toch bezig ben, nog even iets anders. Er zijn nogal wat mensen die zeggen dat het verkeerd – of volgens sommigen zelfs oneerlijk – is om alleen maar te kijken naar de huidige achteruitgang van de groei. Hadden de Baltische Staten dan geen uitstekende groei in de jaren voor 2009?
Jazeker, dat is zo.
Maar datzelfde gold in de Verenigde Staten vóór de Depressie. Een economie kan op de lange termijn groeien en toch een plotselinge achteruitgang vertonen (volgens het business cycles model). Het debat tussen de voorstanders van bezuinigingen versus die van stimulering van de economie gaat nou juist over die periodes van plotselinge achteruitgang en niet over de groei op lange termijn; dus is het niet relevant om de groei vóór de crisis er bij te halen.
Ik ben trouwens een voorstander van het voorstel van Wren-Lewis: laten we de economie gewoon een jaar stilleggen, dan hebben we volgend jaar een enorme groei!
