Spring naar de content

Zitten er voor kinderen voordelen aan een scheiding?

Op Slate staat een interessant artikel over de gevolgen voor kinderen van een scheiding, en over de vrouw die daar als één van de eersten onderzoek naar deed: Judith Wallerstein.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Pauline Bijster

In de jaren ’80 en ’90 gingen mensen massaal scheiden en begon Wallerstein met haar onderzoek. Jarenlang volgden ze ouders en kinderen in case studies en schreef over hun perikelen. Terwijl de meeste mensen alleen maar opgelucht waren dat scheiden eindelijk ‘mocht’ en langzaam zelfs normaal werd, bleef Wallerstein schrijven over de nadelen ervan op kinderen. De kern van haar betoog bestaat uit de volgende punten, volgens Slate’s verslaggever:

1. De effecten van een echtscheiding op kinderen zijn niét van voorbijgaande aard

2. De kwaliteit van het gezin na een scheiding is niet ideaal. Er wordt voornamelijk gesproken over ‘weinig ruzie maken’, maar de ruzies zijn niet het enige waar kinderen last van hebben. Een groter probleem is dat kinderen bijvoorbeeld onvoldoende ondersteuning bij het opgroeien krijgen.

3. Effecten verschillen per leeftijd: van twee tot zes jaar zijn kinderen bang om verlaten te worden, van zeven tot elf zijn ze vooral boos, en pubers worden vaak overbelast omdat ze de rol van de andere ouder op zich moeten nemen.

4. In stiefgezinnen kunnen onvoorzien grote problemen voorkomen.

Het schuldgevoel
Je wordt er niet echt vrolijk van. Wallerstein heeft veel kritiek gehad op haar werk, omdat mensen dit soort resultaten natuurlijk niet graag horen. Overigens heeft ze er daarom zelf altijd nadrukkelijk aan toegevoegd dat een slecht huwelijk nog veel grotere, negatieve gevolgen heeft op kinderen, dus dat scheiden niet perse altijd een slecht idee is. Alleen: we moesten van haar wel stilstaan bij de gevolgen.

Waarschijnlijk zijn de ideeën van Wallerstein en anderen die soortgelijke psychologische onderzoeken hebben gedaan, goed in onze cultuur en hoofden ingeweven: volgens mij bestaat er geen scheidende of alleenstaande ouder zónder schuldgevoel. Ook al weet je dat je niet anders kon, heb je het wellicht jaren (te lang) volgehouden, ben je in relatietherapie geweest, het mocht niet baten; ooit had je het anders bedacht. Ook al ben je zonder de vader of moeder van je kinderen veel gelukkiger, er knaagt toch iets. Het was beter geweest als…

Voordelen
Ik ben zelf een kind van gescheiden ouders en daarvan heb ik nooit echt een probleem gemaakt. Ik was een jaar of vijf denk ik, hoewel dat niet precies vast te stellen valt want uitmaken duurt vaak langer dan een dag. Als kind zag ik de voordelen ervan: bijvoorbeeld dat mijn ouders het als exen een stuk beter met elkaar konden vinden dan als partners.

Bovendien hadden mijn broertje en ik nu twee huizen waarin andere regels golden, waar wij als kinderen natuurlijk ons voordeel mee deden. Bij papa mochten we veel vaker en langer televisie kijken. Bij mama was het rustiger en schoner. Bij allebei hadden we speelgoed. Voor onze verjaardag en op Kerstmis kregen we dubbele grote cadeaus. (Sowieso denk ik dat gescheiden ouders meer cadeaus geven aan hun kinderen en meer toelaten, omdat ze met dat schuldgevoel zitten.)

Band met je ouders
Laatst noemde een vriendin van me nog een voordeel van gescheiden ouders. Haar ouders zijn nog bij elkaar en ze heeft vooral een band met haar moeder, zei ze, haar moeder ‘deed’ altijd de kinderen. “Jij hebt wel geluk, want je was gedwongen om ook met je vader een echte band op te bouwen,” zei ze. Het is waar, ik heb met allebei mijn ouders een unieke band en die relaties bestaan onafhankelijk van elkaar. Als ik alleen ben met mijn vader vallen er nooit ongemakkelijke stiltes.

Het enige dat ik echt heb gemist, is het voorbeeld. Ik heb mijn ouders nagedaan, ik ben niet meer samen met de vader van mijn kinderen. Sorry, kinderen, als Wallerstein toch gelijk had.

________________________

Volg HP/De Tijd op Twitter!