Spring naar de content

Opiniepeilingen zijn meer dan een horse-race

Met de verkiezingen in aantocht is ook de steeds terugkerende discussie over nut en noodzaak van opiniepeilingen weer begonnen. Journalisten, opinieleiders en politici klagen steen en been over de overvloed aan peilingen, en de – volgens velen – onevenredige aandacht die ze krijgen. Met name Maurice de Hond en Ipsos Synovate, de huispeiler van Nieuwsuur, krijgen het regelmatig te verduren. Een veelgehoorde klacht is dat de meeste peilers de verkiezingsuitslag maar matig weten te voorspellen, en dat alleen al om die reden al die peilingen zinloos zijn.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Kay van de Linde

Laten we beginnen om één groot misverstand uit de wereld te helpen. Opiniepeilingen zijn niet bedoeld om verkiezingsuitslagen te voorspellen. Een opiniepeiling is een snapshot van het heden, die geen enkele garantie biedt voor de toekomst. Het enige dat je met enige zekerheid kunt afleiden van peilingen is de politieke trend. En terwijl de meeste aandacht van journalisten en opiniemakers uitgaat naar de zogenaamde ‘horse-race’ – hoe hoog en hoe laag alle partijen staan – is dat niet eens de meest relevante vraag. Veel interessanter is je af te vragen: waarom?

Boodschap
In de laatste peiling van TNS NIPO is de SP drie zetels gestegen en zijn VVD, PVV, CDA en D66 allemaal één zetel gedaald. Vlag uit bij de SP zou je denken. Maar ik vraag me dan meteen af: waarom? Wat is er in de periode voorafgaande aan die peiling gebeurd waardoor de SP is gestegen en andere partijen zijn gedaald? Dat lijkt me bijzonder nuttig om te weten, omdat je hiermee als campagneteam veel duidelijker kunt gaan sturen op je boodschap. Blijkbaar heeft de SP iets goed gedaan, waardoor 180.000 kiezers (drie keer de kiesdeler van 60.000) overgestapt zijn naar die partij. Als ik de SP was, zou ik dan heel graag willen weten wat dat precies is, om te kijken of hiermee nog meer kiezers naar de partij zijn te trekken.

Analyses De Hond
Maurice de Hond publiceert naast zijn peilingen ook regelmatig razend interessante analyses die een veel beter inzicht geven in de politieke ontwikkelingen dan de horse-race. Zo deed hij onlangs onderzoek naar het verkiezingsprogramma van de VVD, waarbij hij in kaart bracht hoe de standpunten van die partij aansloegen bij kiezers van andere partijen.

Campagne junkies smullen van dat soort informatie, omdat het belangrijke inzichten geeft in hoe de VVD zetels zou kunnen afsnoepen van haar concurrenten. Zo blijken ‘spaargeld tot 35.000 euro wordt niet belast’, ‘strengere straffen voor criminelen’, ‘ondernemers bepalen zelf of ze op zondag open zijn’, ‘onbelaste reiskostenvergoeding blijft bestaan’ en ‘slecht presterende leraren worden ontslagen’ standpunten te zijn die het ook heel goed doen bij de belangrijkste concurrenten van de VVD. Het zou me niets verbazen als we een aantal van deze standpunten dan ook spoedig terug zullen zien op de verkiezingsposters van de VVD.

Nieuwe ster 
Een nieuwe ster aan het peilingenfirmament is het dashboard ‘De Stemming‘ van het televisieprogramma Eén Vandaag. Een prachtige website, die je ook als App kunt downloaden op de iPad. Wat ‘De Stemming’ van Eén Vandaag zo mooi maakt, is dat het veel dieper gaat dan de horse-race.

Zo kun je in één oogopslag zien niet alleen de huidige zetelverdeling zien, maar ook hoe zeker kiezers zijn van hun keuze voor elke partij. Hieruit blijkt bijvoorbeeld dat kiezers van de VVD, PVV, SP, Christen Unie en SGP op dit moment behoorlijk honkvast zijn, en dat PvdA, CDA en GroenLinks op dit punt behoorlijk kwetsbaar zijn. Ook de trends kun je middels deze site heel overzichtelijk bekijken, en tussen welke partijen kiezers momenteel nog twijfelen.

Kortom, een aanrader voor politieke junkies die verder willen kijken dan alleen de horse-race, en die vooral benieuwd zijn naar de onderliggende motivaties van kiezers én de omstandigheden waaronder ze wellicht zouden willen overstappen naar andere partijen.

Onderwerpen