Mantelzorg ammehoela!
Er schijnen in Nederland ongeveer twee keer zo veel mensen permanent in inrichtingen te verblijven als in de ons omringende landen. Het gaat dan om zwaar gehandicapten, psychiatrische patiënten en bejaarden die niet meer voor zichzelf kunnen zorgen wegens chronische ziektes of dementie. Deze groepen consumeren natuurlijk een groot deel van het budget van de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten), en voor hen is het ook bedoeld.
Om de AWBZ-kosten te beteugelen zijn er twee maatregelen getroffen door de Tweede Kamer die per 2013 zullen ingaan: de ene is de scheiding van wonen en zorg, de ander is dat welgestelde mensen hun eigen vermogen zullen moeten aanspreken om de zorgkosten te betalen. Het eigen kapitaal (huis, pensioen, spaarrekening, aandelen enzovoort) opsouperen lijkt me volkomen terecht. Vele voorzieningen, waar nu via de AWBZ een beroep op kan worden gedaan, zijn helemaal niet ‘bijzonder’ maar ‘algemeen’.
Meebetalen naar draagkracht
Of iemand nu jong of oud is, gezond of gehandicapt, rijk of arm, iedereen moet geld besteden aan huishoudelijk werk, een dak boven je hoofd, eten & drinken en transport. Het is heel raar om mensen die de financiële middelen hebben om deze basisbehoeften zelf te betalen, vanuit gemeenschapsgelden te subsidiëren voor bijvoorbeeld schoonmaakwerk, aan huis bezorgde magnetronmaaltijden en taxiritjes voor een schijntje van de werkelijke kosten. Het geld dat de behoeftige aldus in eigen zak houdt vindt uiteindelijk zijn bestemming in de erfenis voor de kinderen. Fijn voor de erfgenamen, maar sneu voor de belastingbetaler die toch al genoeg lasten torst.
Meebetalen naar draagkracht aan de zorgkosten is onafwendbaar, vooral ook omdat iederéén op een gegeven moment oud, ziek, zwak en behoeftig wordt en je dus niet meer kunt spreken van een bijzondere situatie. De loop der dingen is geen uitzondering maar de standaard.
De scheiding van wonen en zorg lijkt me veel bedreigender en veel ingrijpender, omdat dit in de richting gaat van het sluiten van instellingen. Intramurale zorg moet worden veranderd in extramurale zorg. Iedereen moet zo veel en zo lang mogelijk in zijn eigen omgeving worden opgevangen, want dat is prettiger en waardiger voor de behoeftige en goedkoper, zeker met mantelzorg. Nu al wijzen verzekeringsmaatschappijen verzorgings- en verpleeghuizen erop dat ze in de toekomst wel eens minder klanten kunnen krijgen en dat de gebouwen wellicht een andere bestemming moeten krijgen (luxe seniorenflats?).
Bedreigend scenario
De voorgenomen reductie van het aantal verzorgings- en verpleeghuizen vind ik een bedreigend scenario, omdat ik nog nooit iemand ben tegengekomen die om frivole redenen in een instelling zit. Integendeel, iedereen die is opgenomen heeft zich met hand en tand verzet. Ik hoor voortdurend verhalen van volwassen kinderen die handenwringend moeten toezien hoe hun dementerende ouders vervuilen en vereenzamen, terwijl die ouders een veto uitspreken over elke vorm van hulp. Anderen moeten leuren met hun behoeftige familieleden die ze nergens onder de pannen kunnen krijgen, zolang niet concreet is aangetoond dat ze een gevaar voor zichzelf of hun omgeving vormen. Mantelzorg, ammehoela.
Dat de behoeftigen hun kapitaal moeten aanspreken voor de hotelfunctie van de inrichting, prima. Maar de inrichtingen opheffen en dan denken dat het probleem is opgelost slaat nergens op.
