Wanneer begint die crisis nou eens echt?
Deze maand werd Spanje gered. Maar wel onder heel veel voorwaarden. En met duidelijke aanwijzingen dat het wat hulp betreft, hier echt bij blijft. De markten werden er op zijn zachts gezegd niet vrolijk van.
Het is interessant om te zien dat deze redding een korte run op Ierse aandelen veroorzaakte. Er bestond immers even hoop dat ook andere Europese landen voor zo’n behandeling in aanmerking konden komen. Toen dat niet het geval bleek, was de belangstelling snel bekoeld.
Wanneer begint die crisis nou eens echt? Het is moeilijk om daar uitspraken over te doen. Er zijn aanwijzingen dat de markt is voorbereid op het ergste. Maar toch verwachten ze het nog niet meteen.
Het begint er op te lijken dat we de Wet van Dornbusch in actie zien. De inmiddels overleden econoom Rudi Dornbusch zei eens tegen een journalist over de Mexicaanse crisis van 1995: ‘Het duurt veel langer dan je denkt voor de crisis komt. Maar dan gebeurt het allemaal veel sneller dan je had gedacht. Zo is het in Mexico gegaan. Eerst duurde het een eeuwigheid en toen gebeurde alles van de ene dag op de andere.’
God, wat zou ik graag willen dat Rudi nog onder ons was. Hij zou in zijn element zijn geweest en zijn gezonde verstand hebben laten spreken.
De obsessie met inflatie
Laatst las ik een artikel in de Business Insider. De titel luidde: ‘Er heerst in de wereld het tegenovergestelde van een Staatsschuldcrisis.’ Dat leek mij een voor de hand liggende stelling.
In het artikel beschrijft Joe Weisenthal het alom bekende fenomeen dat de opbrengst op staatsleningen sinds 2007 sterk is gezakt, met uitzondering van bepaalde eurolanden. Investeerders mijden staatschulden niet bepaald, ze stoppen er graag geld in. Het lijkt mij toch dat het een algemeen geaccepteerd idee is dat we vooral te maken hebben met een privésector die zich terugtrekt, waardoor regeringen tekorten krijgen, terwijl de rente laag is omdat er te veel geld wordt gespaard. Deze visie wordt ook ondersteund door bewijs uit de praktijk.
Dan wordt er ook nog veel gediscussieerd over het zogenaamde tekort aan veilige activa. Ik weet niet zo goed wat ik daarvan moet vinden. Zowel de onderzoeksafdelingen van banken als academici hebben het er over: het is een onderwerp dat onder andere op het Alphaville blog van de Financial Times vaak voorbij komt.
Al met al lijkt Weisenthals standpunt niet echt revolutionair.
Buitenaards wezen
Maar dan moet je de reacties zien! De mensen die reageren zijn het niet alleen met hem oneens. Sterker: ze lijken hem als een soort buitenaards wezen te zien. Ze vinden het te gek voor woorden dat hij suggereert dat we niet te maken gaan krijgen met enorme overheidstekorten en een inflatie op het niveau van Zimbabwe.
Ik weet zeker dat er niet alleen in de Business Insider zo wordt gereageerd. De grote meerderheid van de mensen die veel financieel nieuws kijken en financiële blogs lezen, zijn ervan overtuigd dat er ongeëvenaarde overheidstekorten en een enorme inflatie aan zitten te komen. Dat jaar na jaar voorbijgaat met lage rentes en weinig inflatie, lijkt die zekerheid op geen enkele manier aan het wankelen te brengen. Dat standpunt moet ze trouwens een heleboel geld gekost hebben…
Het is een interessant fenomeen. Ik geloof niet dat het alleen maar het resultaat is van de gebruikelijke propaganda van rechts. Het idee van ‘Tekorten! Inflatie!’ raakt duidelijk een gevoelige snaar bij veel mensen. Het maakt niet uit dat dit wereldbeeld op geen enkele manier realiteit wordt. Het helpt ook niet om uit te leggen dat de dingen wel moeten kloppen: dus dat niet iedereen tegelijkertijd minder dan zijn inkomen kan uitgeven.
Waar komt deze misvatting vandaan? Ik heb daar wel ideeën over die ik in de toekomst zal proberen uit te werken. En natuurlijk bevestigt deze manier van denken zichzelf: omdat de gebruikers van de financiële media dit willen horen, wordt het ze ook verteld. Zo zeer zelfs, dat ze geschokt en verbijsterd zijn als iemand als Weisenthal laat zien dat het niet klopt.
In ieder geval denk ik dat we greep op dit fenomeen moeten zien te krijgen, want het is een van de factoren die het moeilijk maakt om te besluiten wat we in de toekomst moeten gaan doen.
