Rutte, Roemer, Samsom: wat bekokstoven jullie?
Langzamerhand worden de contouren van de verschillende campagnes duidelijk. De posters worden op de verkiezingsborden geplakt, na grondig te zijn getest in focusgroepen of online onderzoek en de verkiezingssites zijn (grotendeels) online (met wisselende recensies).
Het (als ‘t goed is) harde werk van de campagneteams wordt nu langzaam zichtbaar. Kiest de VVD weer voor thematische posters of wordt de nog steeds populaire Rutte nu ook op de poster gezet? Bouwen CDA en PvdA (zoals gebruikelijk) hun campagne rond de lijsttrekker? Op welk thema gaat iedere partij zich onderscheiden? Komt er nog een door partijen geplande ‘gamechange’ die de verkiezingen gaat veranderen? Het wordt interessant om komende weken de eerste strategische zetten van de partijen te volgen.
Het zou leuk zijn als we op termijn, vanzelfsprekend pas na de verkiezingen, een blik zouden kunnen werpen op de manier waarop campagneteams nu hun werk aan het doen zijn. Wat zijn hun tactische en strategische overwegingen? Welke keuzes maken ze en waarom? Ik zou een moord doen om na afloop van de verkiezingen een documentaire te zien waarin bijvoorbeeld de VVD en de SP zijn gevolgd. Waarom kiezen beide partijen ervoor om de campagne pas laat te beginnen? Wat zijn de overwegingen om maar aan een klein aantal debatten mee te doen? Met wat voor onderzoek en met wat voor argumentatie maakt men de keuzes?
Helaas hebben we in Nederland geen grote traditie als het gaat om openheid rond campagnes. Afgelopen week verdiepte ik me in het prachtige genre van de ‘campagnedocumentaire’. Het leidde tot een lijst met de tien beste campagnedocumentaires ooit. Op de lijst staan alle drie de Nederlandse campagnedocumentaires die ik kon vinden. De eerste is een ‘fly on the wall by accident’-documentaire starring mijn medeblogger Kay van de Linde in ‘De nacht van Fortuyn‘. Geen documentaire met een vooropgezet plan, maar twee stagiaires die toevallig een camera in handen kregen en daarmee historische scènes vastlegden. Zelden komen strategische afwegingen en interne discussies zo dichtbij. De andere twee documentaires gaan beiden over de PvdA: De Keuken van Kok en De Wouter Tapes. Het levert fascinerende en soms pijnlijke TV op. In boekvorm verscheen ooit ‘De Stranding’, een boek dat ik destijds in een ruk uitlas, over de campagne van het CDA in 1994.
Hoe anders is dat in de USA, waar de auteurs van een fantastisch boek als Gamechange (lees dat boek!) met vrijwel alle grote spelers uit de campagne van 2008 spraken. Het levert een geweldige blik achter de schermen op. Na dezelfde campagne schreef Obama’s campagnestrateeg David Plouffe een fascinerende beschrijving van de Obamacampagne, ‘The audicity to win‘, verplicht materiaal voor alle campagnevoerders wereldwijd. In documentaires als The Warrroom en Our Brand is Crisis worden campagnes van heel dichtbij gevolgd. In de laatste zie je de strategische overwegingen die de campagnevoerders maken van heel dichtbij.
Terug naar Nederland. Al eerder schreven zowel Kay als ik over de wonderbaarlijke stilte in deze campagne. Terwijl Obama al twee jaar aan het campagnevoeren is, besluit de VVD hier pas op 25 augustus te beginnen. Er is genoeg over gemopperd, en ik geloof ook nog wel dat er in tactische zin iets voor deze VVD strategie is te zeggen (al zijn de risico’s levensgroot, zoals campagnestrateeg Hans Anker ook betoogt). Maar hoe mooi zou het zijn als we straks, na de campagnes, alle overwegingen terug zien in een mooi boek of een prachtige documentaire?
The Institute of Politics van Harvard organiseert na iedere presidentsverkiezing een twee dagen durende conferentie waar alle campagnemanagers, betrokken journalisten en anderen de campagne evalueren. Het moet een feest zijn voor de gemiddelde politieke junkie, een goudmijn voor de politieke journalist en uitermate nuttig en transparant voor de gemiddelde kiezer. De resultaten van de conferentie worden gepubliceerd in een boek dat ik telkens weer met rode oortjes lees.
Misschien wordt het tijd dat de rechtse houwdegen Kay van de Linde en ik, linkse rakker, de handen ineenslaan om een dergelijke conferentie ook in Nederland te organiseren. Campagnemanagers, journalisten, pundits, are you in?
