De hypocrisie van het VUmc (1)
Het VUmc was al banaal met het heimelijk filmen van patiënten. Maar wat ze nu flikken is echt een gotspe in mijn ogen. Graag zou ik vertellen wat er loos is, maar een verbod weerhoudt me daarvan.
Vanaf het begin volg ik de zaak van het VUmc. Hoe kan het gebeuren dat kwetsbare mensen in het geniep met 35 camera’s worden gefilmd om daarna dat leed zonder toestemming uit te venten op nationale televisie? Het ziekenhuis roept om het hardst dat alles met de beste bedoelingen was en dat ervan geleerd moet worden. Ondertussen weigert het ziekenhuis concrete vragen te beantwoorden en dus moet je informatie elders zien te krijgen.
Onderzoek CBP
Het College bescherming persoonsgegevens (CBP) deed onderzoek en kwam tot de conclusie dat het VUmc in strijd met de wet handelde. Verdere informatie ontbreekt, maar die is er wel degelijk. Via de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) mag iedereen vragen die documenten te openbaren. Natuurlijk heb ik een verzoek ingediend en kreeg nul op rekest.
Er zijn partijen die namelijk bezwaar hebben tegen openbaarmaking. U mag raden welke. In ieder geval werd de informatie geweigerd met de volgende redenering: openbaarmaking kan leiden tot media-aandacht voor de zaak en het OM vreest dan dat getuigen in het geven van hun verklaring worden beïnvloed. En dat bij een zaak die niet bepaald onder de radar is gebleven.
Onbekende tegenstander
Ik ben het met dat besluit niet eens en wil daartegen procederen. Om dat te kunnen heb ik alle processtukken opgevraagd. Je wilt toch weten tegen welke redeneringen van wie je het opneemt. Eerst weigerde het CBP de stukken. Ik moest toch echt eerst aan het procederen zijn. Dit staat niet in de wet, maar om de lieve vrede heb ik daar toch maar gehoor aan gegeven. Dus zonder argumenten de procedure in om dan later echt naar de inhoud te mogen.
En ja hoor, na een week kwamen mijn processtukken. Nou ja, ik kreeg wel informatie, maar niet alles. Tegen wie ik het opneem is niet helder. Mijn vermoeden is dat dit een batterij advocaten is. Maar wie dat zijn, is een geheim. Niet echt handig als je overleg wil voeren om juridisering te voorkomen of stel dat je iemand onder ede wil horen. In het geval van de officier van justitie is het ronduit problematisch. Zijn of haar argumentatie houdt opheldering over het VUmc wel ten onrechte tegen en ik vind de redenering krom.
Geheimhouding
Maar niet alleen mijn tegenstanders zijn schimmig ook de bruikbaarheid. Het CBP gaf mij namelijk een de facto communicatieverbod met betrekking tot alles wat in die stukken staat. “Het betreft niet-openbare informatie die u niet mag verstrekken aan derden”, schrijft mevrouw Haasnoot-Van der Zwan mij dan ook. Zonder enige inperking betekent dit concreet dat ik ook over openbare informatie niet zomaar meer mag spreken. Ook niet in een doorgaans openbare bestuursrechtprocedure.
Geheimhouding kan ook alleen maar als er hele zwaarwegende redenen voor zijn of de eiser (ik dus) dat wil. Dat zijn van die gevallen waar er bijvoorbeeld een medisch dossier in het geding is. Maar daar gaat het hier niet om. Knap onhandig in het voeren van een procedure, want deze zaak haalt mogelijk de rechter en die zittingen zijn openbaar. Mijn ervaring is dat er bij mij nog wel eens journalisten in de zaal in de zaal zitten. Daar kan ik dus niet vrijuit pleiten als ik me bij dit verbod neerleg.
Gewoonlijk raadpleeg ik ook nog wel eens collega-wobbers hoe je een zaak moet insteken, maar dat mag ik dus niet. Dat zijn namelijk geen advocaten. Ook voer ik graag procedures in alle openheid, omdat de feedback behulpzaam is. Daarnaast vind ik het cruciaal dat mensen zien hoe transparantie vorm krijgt. Mijn eigen bezwaarschrift – hoe incompleet het nu ook wordt – blijft tijdelijk geheim. Het CBP holt zo wel mijn rechtspositie uit en dus moet ik me ook hiertegen verzetten. Nog meer procederen dus.
Averechts
Ondertussen weet ik niet welke grondslag er voor dit verbod is, welke straffen mij bij overtreding boven het hoofd hangen en waarom deze informatie geheim moet blijven. Gelet op de gegevens slaat dit nergens op. Ik interpreteer dit ook als een poging de journalist de mond te snoeren. Want ik mag u niet vertellen waarom ik het gedrag van het VUmc een gotspe vind. Maar ik kan wel zeggen dat wat ik in de stukken las bizar vond. Ook kreeg ik het gevoel dat het VUmc hypocriet is en niets heeft geleerd van de affaire.
En krijgt het CBP haar zin? Nee, want stilhouden van de VUmc-zaak werkt niet. Ik was er op uit naar een afronding van het dossier te komen. Nu wordt de procedure nieuwswaardig en daarna het echte nieuws. Het lijkt nergens op te slaan. Eerder werden een CBP-onderzoek naar het EPD geopenbaard en mochten we ook het overleg en de aanloop naar de OV-chipkaart zien. Ook kreeg ik in een dag CBP-documenten uit Noorwegen over Philips en privacy.
Waarom het VUmc moeilijk doet is voor u een vraag en voor mij een weet, tenzij u zelf ook een Wob-verzoek indient (pdf). Maar voor mij als journalist voelt deze gang van zaken niet goed.
