Spring naar de content

Let op: Samsom gaat helemaal niet met Rutte regeren

Noem me achterdochtig, maar terwijl het hele land in een staat van euforie leeft en denkt dat we binnen twee maanden een stabiele regering van VVD en PvdA hebben, denk ik: wat speelt er in het hoofd van Diederik Samsom?

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Frank Poorthuis

En hoe meer ik die gedachte probeer in te vullen, hoe meer ik ga twijfelen aan dat gedrocht van een stabiele middenregering van twee partijen, die beide de verkiezingen gewonnen hebben omdat ze naar de flanken trokken.

Dat gaat ‘m niet worden, mensen.

Stel u even met mij Diederik Samsom voor. Die wint de verkiezingen, lijkt het. Maar net niet. Moet nu aan tafel met de man, Mark Rutte, die het fraaie vergezicht van een verlengd premierschap heeft gekregen. Rutte wil wel. Natuurlijk. Hij is de grootste in deze coalitie en gaat hoe dan ook met de eer strijken van alles wat daar goed in gaat.

Dat geldt niet echter voor Samsom en zijn PvdA. Ja, het klinkt mooi: dat je als tweede grote partij de belangrijke posten van, pak ‘m beet, Financiën en Sociale Zaken mag binnenhalen. Maar hoe vaak heeft de PvdA als tweede grote partij binnen een coalitie echt met een fraai profiel de eindstreep gehaald? Kok was een prima minister van Financiën. Maar alleen door toenmalig coalitiepartner CDA bruusk af te schudden kon hij later premier worden. En herinnert u zich Wouter Bos nog, onder Balkenende?

Nu brengt u als idealistisch en tegelijk pragmatisch Nederlander in: maar het gaat hier om politiek in tijden van crisis, we moeten met z’n allen de schouders eronder zetten en meer van die rimram, die u ook de beide hoofdrolspelers in deze hebt horen vertellen.

Ik zeg u: vergeet het. Politiek gaat over crisis en het eens worden over dossiers en pragmatisme. Maar politiek is nog meer: psychologie. En schaken. En schaken, dat is waar de PvdA op dit moment mee bezig is. En het is een denksport waarvan ik denk dat Diederik Samsom (en ook overigens zijn nieuwe kompaan Wouter Bos) er heel bedreven in is. Vergeet niet, Samsom is tot veel in staat. Hij heeft u in vier maanden doen vergeten dat hij 42 jaar een heethoofdig actievoerder was.

“Politiek is als schaken, en dat is waar de PvdA op dit moment mee bezig is”

Samsom en zijn PvdA weten dat ze ongelooflijk veel kiezers zullen teleurstellen die juist op hen gestemd hebben omdat ze Mark Rutte niet in het torentje wilden. Die zijn ze kwijt als over drie jaar het kabinet VVD-PvdA uit elkaar valt. Dat is een zekerheidje. Dan gaan die mensen alsnog naar de SP van Roemer (die dan overigens misschien wel weer Jan Marijnissen als lijsttrekker heeft).

Daar is de PvdA dus ook niet op uit. Ja, de PvdA gaat de onderhandelingen met de VVD zeer lang en zeer serieus voeren. Want de hoop op een wonder moet je houden. Maar ik weet zeker dat Samsom heel anders in die onderhandelingen staat dan Rutte.

Dat is het grappige van deze situatie. U denkt dat Rutte daar als winnaar aan tafel zit. Niks ervan. Samsom heeft de kaarten in handen. Want als hij er uiteindelijk uitstapt…

Dan wordt het dubbel interessant. Omdat we in een politiek mijnenveld terecht komen, waar we nog nooit geweest zijn. Normaliter namelijk zouden de informateurs Wouter Bos en Henk Kamp dan teruggaan naar de Koningin met hun opdracht en was het initiatief aan Beatrix. Die zou hen kunnen vragen een derde en zelfs een vierde partij erbij te halen: in dit geval D66 en CDA.

(Volgt u het nog? Sorry, maar dit moet even.)

Maar Beatrix is na het mislukken van onderhandelingen tussen VVD en PvdA niet aan zet. Want de Kamer heeft haar buitenspel geplaatst. De Kamer zelf moet gaan besluiten wat de vervolgopdracht wordt. En dan komt zomaar een mogelijkheid voorbij die we tot nog toe niet voor ogen hadden.

Toch Samsom in het Torentje?

Kijk: over rechts is een nieuwe regering onmogelijk. Rutte zou de PVV van Wilders nodig hebben en D66 plus nog wat klein rechts grut voor een meerderheidskabinet. Dat gaat Alexander Pechtold echter nooit doen.

Maar op links (blijf erbij, nog even), op links komt een mogelijkheid die wel perspectief biedt. En bedenk dan wat Samsom eerder al tijdens de verkiezingen gezegd heeft (‘Het CDA staat dicht bij ons’) en later bij de informatie (‘Ik wil ook graag met de SP’).

PvdA, SP, CDA en D66, dat zijn samen 78 zetels. Die kunnen een heus meerderheidskabinet vormen.

En de grootste partij levert de premier: Diederik Samsom.

Onmogelijk? Helemaal niet.

P.S. Ja, ik heb eerder op deze plek beweerd dat de nieuwe coalitie er een van VVD, PvdA en CDA zal worden. Kan ook nog steeds. Maar inzicht rijpt. Ik zou me als ik Mark Rutte was, ernstig zorgen gaan maken…