Televisie is veel leuker dan internet
Nieuwe media (internet, smartphones, allerhande tablets) hebben zich razendsnel verspreid, maar dat is niet ten koste gegaan van de oude media, zoals radio en televisie.
Uit een recent SCP-rapport, ‘De virtuele kunstkar’, blijkt dat internet in ieder geval niet heeft bijgedragen tot meer cultuurspreiding. Geen opzienbarende bevinding: cultuurconsumptie is vooral een kwestie van opleiding, het soort medium waarmee de cultuur naar uiteenlopende bevolkingssegmenten wordt getransporteerd doet er niet toe. Maar het overeind blijven van de aloude eenrichtingsverkeer-massamedia doet me deugd. Zoals ik ondanks wijdverspreide nieuwe inzichten over interactief en samenwerkend leren nog steeds geloof in de waarde van frontaal onderwijs. Er is niets mis met het simpele concept dat degene die kennis heeft spreekt en degene die van niets weet, luistert. Misschien een beetje saai zo’n rolverdeling, maar wel zo efficiënt.
Door de woorden ‘oud’ en ‘nieuw’ toe te passen op media wordt een schijntegenstelling gecreëerd, alsof het om versleten of ouderwetse kleren gaat die hoognodig aan vervanging toe zijn. In feite gaat het om verschillende media die op verschillende behoeftes inspelen. Internet en alle gadgets die hier toegang tot verschaffen benadrukken individualisme en vereisen zelfwerkzaamheid. Televisie, radio en de gedrukte media zijn collectivistisch, bieden vaste structuren en duwen consumenten in een passieve rol.
Gedoe
De menselijke behoefte aan passiviteit moet niet worden onderschat. De belangrijkste reden waarom ik relatief weinig gebruik maak van internet om mezelf te informeren dan wel te amuseren is dat ik het te veel gedoe vind. Voor werk is het ideaal – om specifieke informatie op te zoeken en om contacten te onderhouden – maar als ik me op een vrijblijvende manier wil laten verrassen, een houding die zich het beste laat omschrijven met ‘Kom maar op met het vermaak of de info’, dan wil ik er vooral niet te veel moeite voor hoeven te doen.
Internet is een oceaan, waarin allerlei begeerlijks rondzwemt, maar je moet het wel zelf opvissen. Je moet rondsurfen, turen op schermpjes en voortdurend beslissingen nemen van ja of nee. Tenzij je naar iets specifieks op zoek bent (een bepaald YouTube-filmpje, een klassieke roman om te downloaden op de e-reader, een tv-programma dat je hebt gemist), raak je makkelijk verdwaald in de chaos. In vergelijking hiermee is de boekwinkel, de krant, het tijdschrift, de radio en vooral de televisie een kalm binnenmeer, waarin het aangenaam toeven is, omdat je in grote lijnen weet wat je kunt verwachten, zij het niet op details.
Er is geen beter medium dat beantwoordt aan de behoefte om op een passieve manier onderhouden te worden dan de televisie. Je hoeft niets te downloaden, en al helemaal niets te uploaden (laat ze maar kletsen op hun tweede scherm). Je hoeft maar één knop in te drukken, de zapknop van de afstandsbediening. Engelse detective? Zap. Wat is er in Nieuwsuur? Zap. Voetballen, zap. Leguanen in de woestijn, even kijken, zap. Griezel bonkt op kelderdeur, zap. Hé, wat is dat? Intercontinentale puberruil. Reality met een lach en een traan. Precies het goede vertier voor de late avond. Daar was ik op internet nou nooit toevallig tegenaan gelopen.
