Expositie kunstenaarsduo Messi & Ronaldo doorslaand succes
De opening van de splinternieuwe expositie van het Argentijns-Portugese kunstenaarsechtpaar Messi & Ronaldo was zondagavond wederom een doorslaand succes. Pers en publiek waren unaniem lovend over de nieuwe inzichten die het duo in de afgelopen maanden bijeen geschaard heeft.
Wie een expositie bezoekt van Messi & Ronaldo, wordt onvermijdelijk overweldigd door de intensiteit van het geëxposeerde werk. De kunstenaars vernieuwen zich voortdurend en lijken zowel in vorm als in inhoud nog lang niet de grenzen van de kunst te hebben afgetast. Heden, verleden en toekomst, ze draaien bij Messi & Ronaldo om elkaar heen in een machtige draaikolk die het leven, de dood en het leven na de dood lijkt te vertegenwoordigen, tenminste, dat leest uw recensent in dat perpetuum mobile van dravende benen en schoten, een oorlogszuchtig beeld dat echter door de esthetische kracht en de innerlijke bezieling van het werk niet hard, maar juist boterzacht lijkt te zijn.
Evenwicht
De thematiek van deze nieuwste tentoonstelling is evenwicht. Het duo – dat bekend werd door de strijd onderling die niet alleen als motief, maar zelfs als onderwerp van verschillende werken kan worden beschouwd – lijkt in zijn nieuwste werk meer dan ooit in balans, wat natuurlijk vooral tot uiting komt in de ‘eindstand’ van 2-2 die de expositie afsluit, maar die bovenal in een groter verband de gelijkwaardigheid van de kunstenaars onderstreept. De eendracht in de figuratieve én prestatieve opbouw waarmee zowel Messi als Ronaldo zondagavond pers en publiek verraste, is een nieuwe, boeiende stap in een kunstenaarschap waarvan wij het laatste nog altijd niet gezien hebben.
Boeiend is ook de wijze waarop met name Messi (de Argentijnse helft van het duo, vaak bestempeld als de publieksvriendelijker kunstenaar van het duo) in zijn nieuwe werk teruggrijpt op klassieke en vaak reeds achterhaalde en geherdefinieerde stromingen als het abstract pessimisme, het symbolistisch realisme en vooral het tot de verbeelding sprekende en in de achttiende eeuw in de ban geraakte vrije trapisme is een verfrissende, post-postmoderne kijk op de erfenis van de talloze kunstenaars door wie hij (en partner Ronaldo) hebben laten inspireren.
Misschien wel zijn interessantste werk ‘Vrije Trap’ is een speelse verwijzing naar Hollandse Meesters als Janssen en De Boer, een uitnodiging aan de bezoeker om zich onder te dompelen in melancholische overpeinzingen over een tijd waarin ‘Vrije Trap’ nog een kunstuiting was voor de happy few. Na dit haast anachronistische intermezzo treffen wij de doelmatige werken van Ronaldo, een kunstenaar die zijn reputatie van vervreemdend artiest nogmaals in de verf zet.
Zijn werk op deze expositie lijkt op het eerste gezicht uitgesproken expressionistisch, maar bij nadere beschouwing blijkt het een expressionisme met interessante, impressionistische weerhaken die zich in het geheugen van de bezoeker vastzetten. Het isolement van de kunstenaar wordt virtuoos tot uiting gebracht in de uiterst natuurlijke wijze waarop altruïsme en egoïsme bij Ronaldo hand in hand gaan. De lappendeken van ervaringen die Ronaldo’s expressieve werkwijze in de hand werkt, verwarmt de kijker en de heldere toonzetting van het werk heeft een verfrissend effect na de lome, zachte werken van Messi.
Surrealistisch effect op de toeschouwer
De antithese in deze expositie heeft een welhaast surrealistisch effect op zowel toeschouwer als maker, zo bevestigde het duo na afloop van de opening. Zoals al eerder opgemerkt zijn het wederom de plus en de min in het werk van deze twee buitengewone kunstenaars die elkaar aantrekken, zodat er een organisch geheel ontstaat.
Een complexe wisselwerking tussen kunstenaar, werk en bezoeker, een samenspel van krachten die het werk lijkt te ontstijgen. De indirecte verwijzingen naar andere belangrijke krachten binnen de moderne kunst-cultuur (denk hierbij bijvoorbeeld aan moderne dans, maar ook aan reportagefotografie) zullen niet door iedere bezoeker worden opgemerkt. Dat hoeft ook niet: het werk van Messi & Ronaldo is té gelaagd, daarvoor wordt er ook te veel verwarring binnen de orde en regelmaat in de chaos geschept.
Juist als de bezoeker denkt: nu weet ik het wel, nu beginnen Messi & Ronaldo zich dan toch echt te herhalen, volgt er altijd weer een volstrekt originele interpretatie van de heersende kunstopvattingen, een subtiele weerlegging van alles waar iedereen binnen de moderne kunst het net over eens leek óf een troostende uniciteit binnen de eenheid van de expositie.
Daar, op het snijvlak van al die disciplines en op de rand van al die wezenlijke vragen, dáár excelleren Messi & Ronaldo als nooit tevoren.
De expositie ‘2-2’ is nog tot eind deze maand te zien in het Camp Nou Museum te Barcelona.
