Leve de welvaartsstaat!
De winst van president Obama kan niet worden toegeschreven aan de progressieve, publieke omroep kijkende, cultuurminnende vrijdenkers, schrijft Ross Douthat. Nee, de meeste Obama-stemmers hebben volgens hem iets anders gemeen: angst voor hun economische positie. Alleenstaande vrouwen, Spaanstaligen en Afro-Amerikanen, ze zijn voor een sterkere welvaartsstaat omdat ze de zekerheid die zo’n staat met zich meebrengt goed kunnen gebruiken.
Ik kan mij goed vinden in deze redenering, maar hij heeft het mis als hij stelt dat een grotere onzekerheid onder de mensen laat zien dat er sprake is van ‘sociaal verval’ en dat het stimuleren van een welvaartsstaat ‘een doodlopende straat’ is. De waarheid is dat alleenstaande vrouwen en mensen die horen tot een minderheidsgroep altijd kwetsbaarder zijn dan getrouwde blanken, maar dat iedereen de onzekerheid voelt van de economie.
Verheerlijking van risico’s nemen
De industriële structuur van de Verenigde Staten is waarschijnlijk niet zo stabiel als vroeger. Tegenwoordig kan je er niet meer op rekenen dat grote bedrijven het wel redden gedurende je werkzame leven, laat staan dat je er op kunt vertrouwen dat ze aan de top blijven staan. En van die zaken die altijd gehoord hebben bij het hebben van een goede baan -een betrouwbaar pensioen, een goede ziektekostenverzekering- kan je niet meer op aan.
Je leest vaak artikelen die het ‘dynamisch karakter’ van de moderne economie verheerlijken, de voordelen van het nemen van risico’s prijzen en beweren dat iedereen ervan uit moet gaan dat je vele verschillende banen in je leven hebt en nooit ophoudt met leren. Dat klinkt allemaal mooi maar onthoud wel dat dit het beeld is van een economie zonder stabiliteit, zonder garanties dat je harde werk ook voor een goede boterham zal zorgen en met de constant aanwezige kans dat je aan de kant gezet wordt omdat je op de verkeerde tijd op de verkeerde plaats bent.
En wat je ook doet in je persoonlijke leven of hoe goed je je ook gedraagt, je verandert er niets aan. De kerk en het traditionele huwelijk bieden geen garanties dat je pensioen op waarde blijft of dat je je een goede ziektekostenverzekering kunt permitteren.
De noodzakelijke welvaartsstaat
De vraag is: moet de Amerikaanse economie juist een sterke welvaartsstaat hebben, zoals in Europa? De zekerheid van een basispensioen en gezondheidszorg? Zou je zelfs niet kunnen beweren dat een beetje economische zekerheid onze dynamische economie vooruit zou helpen omdat de mensen minder bang zijn?
Deze maatregelen zullen ons de oude vertrouwde normen en waarden niet teruggeven, maar dat is een heel andere zaak. In Zweden wordt meer dan de helft van de kinderen geboren uit ongetrouwde ouders, maar daar lijkt niemand onder te lijden. Wellicht omdat hun welvaartsstaat zo gezond is? Misschien gaan wij ook wel die kant uit. Nou en?
Douthat heeft groot gelijk als hij zegt dat de winst van Obama grotendeels uit angst voortkomt en niet uit hoop, of uit angst en hoop. Maar dat is niet erg.
