Spring naar de content

Niet zeiken over dat half miljoen van Matthijs van Nieuwkerk

Uit mezelf was ik er niet over begonnen, maar nu Matthijs van Nieuwkerk tegenover die andere veelverdiener Jeroen Pauw heeft verklaard dat hij jaarlijks zo’n 500.000 euro incasseert als presentator van De Wereld Draait Door, wil ik graag een moment filosoferen over inkomens. 

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Max Pam

In de Verenigde Staten zou het salaris van Van Nieuwkerk geen probleem zijn. The (wo)man who makes big money mag zich met trots manifesteren. Hij hoeft zich nergens voor te schamen. Zijn omgeving zal hem bewonderen. Net zo te worden als hij, dat is het streven. De grote auto die hij gisteren kocht en die hij morgen zal inruilen voor een nog grotere, staat pontificaal voor de deur. Aan jaloeziebelasting doen ze niet in Amerika.

Anders is het in Nederland. Afgelopen vrijdag kopte de Volkskrant: “Van Nieuwkerk heeft geen gewetenswroeging”, terwijl de krant op zijn site het morele dilemma zo aankondigde: “Geen ongemakkelijk gevoel bij wat ik verdien”. Aldus Van Nieuwkerk zelf.

Hypocrisie
Geweten en wroeging vormen samen het meest Nederlandse woord dat ik ken. Iemand die veel verdient, zou eigenlijk handenwringend moeten rondlopen, zich afvragend of er voor hem wel plaats is in de hemel. Toch zie je dat handen wringen maar weinig in het openbare leven, hoewel veel Nederlanders bemiddeld zijn en Nederland behoort tot de rijkste landen ter wereld. Het kan niet anders of deze dubbelhartigheid wordt afgedekt door een zekere mate van hypocrisie, die begonnen moet zijn in de Gouden Eeuw toen de koopman tegelijkertijd een dominee was.

Plaatjes draaien voor de arme kindertjes in Afrika
De Nederlander fietst, vliegt, holt en zwemt graag voor het goede doel, maar geven aan een goed doel krijgt pas echt betekenis als er bij geleden wordt. Je laat je opsluiten, je hongert jezelf uit – ook weer niet te erg natuurlijk – terwijl je tegelijkertijd plaatjes draait voor de arme kindertjes in Afrika. En als je met een paar miljoen en een bleek gezicht naar buiten komt, heb je het fijne gevoel dat iets van Kafka’s verhaal De hongerkunstenaar in jou is overgegaan.

Daarna kun je gewoon weer een pilsje pakken.

De Nederlander staat overal op tegen discriminatie, maar op één punt zijn verschillen volkomen geaccepteerd: de inkomens. In het loongebouw zijn de verschillen groot, maar waar die verschillen precies op gebaseerd zijn, is pure metafysica. Willekeur lijkt groot. Waarom zou een minister eigenlijk meer moeten verdienen dan een vuilnisman? De laatstgenoemde doet vuil werk, terwijl de minister in een Audi met chauffeur wordt rondgereden. Vanuit dat oogpunt bezien, heeft een vuilnisman “recht” op meer dan een minister, maar de ontwerpers van het loongebouw hebben het heel anders ingericht. Een minister verdient juist vijf tot zes maal zo veel als een vuilnisman.

Ryan Babel
Het argument daarbij is dat een minister meer verantwoordelijkheid draagt. Maar dat zegt ook weer niet alles. Zo’n knulletje in het eerste van Ajax verdient in zijn korte broek weer twee of drie keer zo veel als een minister. Ryan Babel was onlangs erg boos toen een van zijn drie auto’s was gestolen. Misschien wel door een vuilnisman, die zich niet eens één auto kan permitteren. Maar hoeveel verantwoordelijkheid draagt Ryan Babel eigenlijk? Niet veel, als je het mij vraagt. In elk geval een stuk minder dan leraren en onderwijzers, die loonmatig niet in Babels schaduw kunnen staan.

De inkomens van mensen zijn afhankelijk van allerlei wispelturige elementen: of er vraag is naar de bedrijfstak waarin je werkt. Of je goed bent in iets dat nodig is. En of je toevallig geboren bent met een regelmatig gezicht of met een mooi stel tieten. Enzovoort.

In al die opzichten ziet het er voor Matthijs van Nieuwkerk uitstekend uit. Hij oogt goed, beheerst met virtuositeit zijn vak en maakt bovendien iets dat razend populair is. Allemaal redenen om hem dat half miljoen – ruim twee keer de Balkenende-norm – van harte te gunnen en daar niet over te zeiken.

De ‘verschillige’ VARA
Het enige probleem met Matthijs is natuurlijk de VARA. Daarin zit hem de kneep van de hypocrisie. De VARA is (was) een socialistische omroep die zegt op te komen voor de zwakkeren in de samenleving. Maar ondertussen betaalt deze VARA zijn eigen sterren de hoogste salarissen. Paul de Leeuw doet het voor niet veel minder.

Kortom, voor hen die de “verschilligheid” van de VARA en de weer opgedoken socialistische wens om juist te nivelleren moeilijk met elkaar kunnen rijmen, zou ik willen verwijzen naar een uitspraak van de in Amsterdam gestorven Karl Kautsky (1854-1938), een van de grote denkers van het socialisme. Hij heeft eens gezegd: “Dat zijn nu eenmaal de wetten van de werkelijkheid”.

‘Vijf jaar later’ met Matthijs van Nieuwkerk wordt vrijdag 21 december uitgezonden bij de NTR op Nederland 1.