Spring naar de content

Lekker scharrelen tussen de boeken, hoe doe je dat digitaal?

lang="en-US">De decembermaand is voor de boekhandel doorgaans een slappe maand (nog mild uitgedrukt), maar zo af en toe komt er toch daadwerkelijk een klant mijn bescheiden boekwinkeltje binnengestapt. Ongeveer de helft heeft een concrete vraag, de andere helft wil gewoon even rondkijken en snuffelen aan mijn aanbod. ‘Lekker scharrelen zeker?’, vraagt mijn vriendin en partner steevast als zij de clientele begroet.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Marinus Kirchjunger

Dat willen er veel: een boek uit het schap halen, er even aan ruiken, even een stukje lezen en daarna misschien wel tot aankoop overgaan, soms na een kleine onderhandeling over de prijs, want dat kan bij mij. Het hoort bij de charmes van een fysieke boekhandel waar niet alles zo strak is geregeld en je af en toe nog op een prettige verrassing stuit. Voor de klant, maar zeker ook soms voor de handelaar die graag zijn portemonnee iets gevulder ziet. We zijn allemaal kleine scharrelaars, eigenlijk.

De gevaren van het digitale scharrelen
Scharrelen in de digitale wereld, dat is een heel ander verhaal. We weten allemaal hoe eenvoudig het is om eindeloos te verdwalen op de digitale snelweg. Hoewel snelweg? Het internet heeft bijwijlen meer weg van een oneindig krioelend netwerk van steegjes, achterbuurten en xxx-districten waar je een kind niet veilig los kan laten en je ook als volwassene duchtig op je hoede moet zijn daar het stikt van de gauwdieven en oplichters die tuk zijn op je geld of liever nog je bankrekeningnummer.

Dat is nog maar de fysieke kant van het verhaal: nog moeilijker wordt het als je tracht te bepalen of een e-book je aandacht en geld waard is. Je hebt natuurlijk de recensies in de grote dagbladen, maar wie leest er nog een krant? Dan zijn er de recensies bij de grote boekverkopers maar die zijn uiteraard onbetrouwbaar. Als Amazon een boek afkraakt (wat ik nog nooit heb gezien, overigens) zou het de verkoop schaden. Alleen in de commentaren van lezers op de recensies van Amazon (dan ben je al een half uur verder) lees je wel eens een negatieve opmerking. Maar ook de waarde daarvan kan ik niet controleren. Misschien is het wel het topje van de ijsberg.

De natuurlijke ontwikkeling van de lezer
Het probleem bij het digitale lezen is het einde aan de natuurlijke ontwikkeling van de lezer. Veel lezers beginnen in hun jeugd bij de bibliotheek (kan digitaal niet omdat de meeste uitgevers weigeren te leveren of te veel geld vragen), stappen dan langzaam over naar de boekhandel (die verdwijnen zal) en eindigen soms in het antiquarische circuit, bij mij dus. En antiquariaten en e-books, dat gaat voorlopig niet, misschien wel nooit, een profijtelijke combinatie worden.

Gelukkig is er altijd wel iemand op het internet die oplossingen ziet voor lastige problemen. De boekindustrie zal er niet blij mee zijn, want die oplossingen bestaan vooral uit contact tussen lezers en uitwisselingen van recensies, tips en uiteindelijk zelfs boeken. Zo is er Ownshelf, een soort Dropbox voor boeken dat officieel alleen is bedoeld voor boeken zonder copyright maar dat gaat natuurlijk nooit lukken. En er is een startup die Oyster heet en een soort boekenclub wil zijn waarvan je maandelijks een selectie aan literatuur krijgt toegestuurd, als ze tenminste overeenstemming met de industrie bereiken. Her en der op het internet zijn veel meer van dit soort initiatieven te vinden.

Veelbelovend, maar het wordt nooit meer zoals het was. Mijn mooiste vondsten deed ik als knaap van 17 in een slechtverlicht hoekje van de Utrechtse vestiging van De Slegte. Daar kon je nog eens lekker scharrelen.

Marinus Kirchjunger is boekhandelaar in een middelgrote stad en schrijft over zijn liefde voor (e-)books.

Onderwerpen