Spring naar de content

Milieudoelstellingen flink onder druk door instorten markt voor CO2

Ooit hebben politici bedacht dat het een nuttig instrument zou kunnen zijn als bedrijven moeten betalen voor hun uitstoot van CO2.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Dr. Doom

De gedachte was dat als iets geld kost – veel geld – dat een stimulans is om te proberen je uitstoot terug te brengen. Bij bedrijven zou dat op twee manieren kunnen. Je uitstoot beperken door minder te produceren. Of je uitstoot terug te brengen door groener te produceren. Dat eerste wil je als bedrijf niet. Dat tweede bereik je alleen door te investeren in groenere productiemiddelen.

Er werd bedacht om er een heuse markt voor in te richten waar de Europese overheid jaarlijks nieuwe rechten inbrengt door een veiling. Maar op die markt kunnen bedrijven die CO2-rechten hebben en overhouden, ze verkopen aan bedrijven die tekortkomen. Simpel. En briljant. Op het eerste gezicht. Want door het aantal rechten – het rechtenplafond – elk jaar te verlagen, wordt als vanzelf de milieudoelstelling gehaald. In 2020 zou de uitstoot op die manier met 21 procent zijn afgenomen ten opzichte van 2005.

Aanvankelijk werkte het prima. Maar nu blijkt dat er toch te weinig scenario’s zijn doorgerekend. Een black swan als de huidige economische crisis is niet doorgerekend. Ook is niet doorgerekend dat productie zich zou kunnen verplaatsen naar landen als China en andere exoten die wel iets anders aan hun hoofd hebben dan CO2-emissies.

Donderdag knalde koers van een emissierecht – er is een heuse beurs, ook u kunt kopen en verkopen – in een paar minuten omlaag van € 4,65 naar € 2,81. Later herstelde de koers een beetje maar aan het eind van de dag stond er nog altijd een verlies van 40 procent. In anderhalf jaar daalde de koers sowieso 70 procent.

Wat veroorzaakte gisteren die klap? Het was een uitspraak op Europees niveau dat een verlaging van de uitgifte van nieuwe rechten niet aan de orde is. Door krapte te creëren zouden prijzen weer kunnen stijgen. Maar het zou ook betekenen dat de overheid ingrijpt in een normaal functionerende markt. De CO2-markt weerspiegelt het huidige economisch klimaat, lage emissieprijzen zijn voor veel producenten een meevaller in een tijd waarin ze het moeilijk hebben. Door die prijzen nu kunstmatig hoog te maken en houden, blokkeer je economisch herstel.

Het laatste woord is er nog niet over gezegd, er moet nog een formeel besluit komen. Dat zal nog veel discussie opleveren. En heftig ook want zo gaat het er altijd aan toe als het milieu onderwerp van gesprek is. In de jaren dat ik ernaar kijk is het steeds zo geweest dat onder deze omstandigheden de economie het wint van het milieu. Dat gaat dan maar weer even op een laag pitje.

Dr. Doom is een pseudoniem. Als belegger is hij verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Beleggingsvereniging Fibonacci. Op het moment van het schrijven van deze column heeft de vereniging posities in Ahold, Akzo Nobel, DSM, Heineken, KPN, Shell en Unilever en is Neutraal in de AEX. De positie in de AEX is kortlopend en wisselt regelmatig. Die kan dus nu al anders zijn. Volg Dr Doom op Twitter.
———
Volg HP/De Tijd ook op Twitter en Facebook.