Laat dat dagboek van Anne Frank toch met rust
Daar wij thuis geen geld hadden voor kinderboeken las ik op 10-jarige leeftijd de boeken van mijn moeder. Die waren uiteraard niet voor kinderen bestemd, maar ik kon ze uitstekend volgen en je stak er een hoop van op. En als je eens een woord niet begreep dan sloeg je dat gewoon over. Net zoals ik dat later deed toen ik aan Engelstalige boeken begon.
Ik kan me niet voorstellen dat de jeugd tegenwoordig dommer is of minder nieuwsgierig. Toch zijn er nu mensen die menen dat een boek, geschreven door een 13-jarig meisje, te moeilijk is voor kinderen op de lagere school. Vrijdag verscheen het boekje Buiten is het oorlog, een versimpelde versie van Het Achterhuis, het dagboek van Anne Frank. Bedoeld voor kinderen van een jaar of acht.
Zicht op de werkelijkheid kwijt
Schrijfster Janny van der Molen, zo lezen wij, herlas voor de gelegenheid het oorspronkelijke boek van Anne Frank. Zij wel. Na bezoekjes aan het hoofdstedelijke Merwedeplein en Bergen-Belsen herschreef zij in verhalende vorm de geschiedenis. Dat deed zij omdat ‘ik Anne zelf in het boek zoveel mogelijk aan het woord wilde laten komen’.
Dan staat je verstand toch even stil. In wat voor soort boeken komt de schrijver nu bij uitstek het meest aan het woord? Juist, in dagboeken. Zodra je daaraan gaat zitten knoeien, samenvatten of herschrijven haal je met elke zin een deel van de oorspronkelijke stem van de dagboekenschrijver weg. En daarmee het zicht op de barre werkelijkheid van de Tweede Wereldoorlog.
Voor een kind is elk boek een ontdekkingsreis in een nieuwe wereld. Als dat een gecompliceerde onbekende wereld is, des te beter. Dat lijkt me goed voor de ontwikkeling van een jong brein. Dat hoeft niet bij elke hobbel, bij elk moeilijk woord of elke historische idiosyncrasie te worden begeleid en geholpen. Die problemen kunnen kinderen best zelf oplossen. Al was het alleen maar door even te googelen want dat kunnen die kleintjes tegenwoordig uitstekend.
Achterhuis App
Er is meer slecht nieuws voor die arme Anne Frank. Penguin bracht deze week in Engeland zijn eerste boekenapp uit. Inderdaad, van het Achterhuis. Maar dan met plaatjes, geluidsfragmenten en fimpjes. Oh ja, zo vermeldt Penguin, de oorspronkelijke tekst zit ook in de app. Goed verstopt, mag ik aannemen.
Als ik ouder was van een jong kind wist ik het wel. Dan zou ik de meest sobere, grijze, beeldloze, oorspronkelijke versie van Annes dagboek kopen en mijn kind aan het lezen zetten. Als het dan nieuwsgierig wordt naar de Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog, komen de films en plaatjes vanzelf.
Annes boek is geschreven in een sobere tijd, op papier, met de hand. Dan hebben kinderen ook het recht het in die vorm te lezen. Volwassen uitgevers en schrijvers moesten het boek maar eens een tijdje met rust laten.
