Ben Affleck: wonderkind dat naar de LOM-school moest
Het zal niemand ontgaan zijn: eerder deze week nam Ben Affleck de Oscar voor Beste Film in ontvangst voor zijn Argo.
Die prijs was volledig terecht. Argo is gedenkwaardig in alle opzichten; de openingsscène is bloedstollend, de finale ijzingwekkend, en alles daartussen in is fraai geschoten en met vaart gemaakt. Zelfs de aftiteling is de moeite waard. Dat Affleck met het beeldje naar huis ging, mag dan ook geen verrassing heten. Behalve wanneer je de eerste vijftien jaar van zijn carrière meerekent.
Slechte keuzes
Weinig acteurs zullen gedurende hun loopbaan zoveel slechte keuzes hebben gemaakt als Ben Affleck. Die loopbaan begon in 1997 met Good Will Hunting, de film waarin hij niet alleen speelde, maar waarvoor hij samen met Matt Damon ook het script schreef, een script waarvoor hij dat jaar een Oscar in ontvangst mocht nemen. De twee jonge vrienden waren in één klap de golden boys van Hollywood. Maar waar Matt Damon gestaag bouwde aan een gevarieerd en indrukwekkend oeuvre, daar zakte Ben Affleck steeds verder weg in een moeras van blockbusters en B-films. Zijn rol in Gigli, misschien wel de slechtste film ooit gemaakt, wordt hem tot op de dag van vandaag aangewreven, maar eigenlijk was vrijwel elk project waar hij na 2000 bij betrokken was bedroevend in alle facetten. Wie herinnert zich bijvoorbeeld niet Pearl Harbor?
Pearl Harbor
In deze film speelt Ben een piloot tijdens de tweede wereldoorlog. Hij is gestationeerd op het zonnige Hawaï, heeft een leuk vriendinnetje, dus dat zit allemaal wel snor, maar dan besluit Ben als vrijwilliger naar Engeland te vertrekken om het tegen de Luftwaffe op te nemen. Een uitstekend plan, ware het niet dat Ben uit de lucht wordt geschoten en daarbij het leven laat – we hebben op dat moment nog zeker twee uur film te gaan. Tranen met tuiten dus, voor zowel het liefje van Ben als voor zijn beste vriend: Josh Hartnett (die in de film overigens anders heet). De twee zijn zo verdrietig dat ze verliefd worden. Dat hadden ze beter niet kunnen doen, want Ben, je verwacht het niet, blijkt nog in leven. Hij is zeer ontstemd over deze ontwikkeling, maar niet voor lang, want de Japanners vallen aan, dus kruipen Josh en Ben snel in hun cockpit, werken samen als nooit tevoren, en geven de Japanse Zero’s hun vet.
Eind goed, al goed, zou je denken, maar regisseur Michael Bay heeft nog een surprise voor ons in petto. Alec Baldwin eist namelijk dat Ben en Josh Tokio gaan bombarderen, hoewel dat toch best een eind vliegen is. Plichtgetrouw stappen ze in hun bommenwerpers en maken een stel fabrieken met de grond gelijk. Daarna storten ze neer in China (Ben ondergaat dat inmiddels met een zekere routine) waarop Josh Ben uit handen van een Japanse patrouille weet te redden. U raadt het al: tussen die twee is alles direct weer koek en ei. Helaas moet Josh Hartnett deze heldendaad met zijn leven bekopen, en zo komt alles op zijn pootjes terecht. Ben heeft zijn vrouwtje terug, de Jappen zijn verslagen, en iedereen leeft nog lang en gelukkig. Wat ik eigenlijk probeer te zeggen: Ben Affleck was niet altijd een genie.
Sinds zondagnacht ben ik bang dat we deze Ben Affleck voor altijd kwijt zijn. Dat zou een groot gemis zijn. Juist het feit dat hij acteert als een defect pessarium maakt hem zo ontzettend leuk. Juist het feit dat hij een kankerpatiënt niet wezenlijk anders zou invullen dan een Bulgaarse surfkampioen maakt hem uniek. Andere acteurs leven zich in, bereiden zich voor, doen alles wat binnen hun mogelijkheden ligt om geloofwaardig over te komen. Ben Affleck doet een dutje, eet een kom ontbijtgranen, en rijdt naar de set. Speelt hij een wetenschapper? Dan zet hij eerst een brilletje op. Een advocaat? Dan koopt hij een stropdas. Dat is Ben Affleck, en zo zien we hem graag. Een man wiens talent buiten kijf staat, maar die er een sport van heeft gemaakt om alleen de meest onnozele rollen te accepteren. Ben Affleck: het wonderkind dat naar de LOM-school moet. Misschien is dat waarom we zo van hem houden.
Jan Smit
Dat moet men bij de Oscars ook hebben ingezien toen ze hem passeerden voor Beste Regie, de prijs die hem nog het meeste toekwam. Dat was het einde geweest van Ben Affleck zoals we hem nu kennen. Laten we hopen dat deze maatregel afdoende was. Dat hij niet alleen mooie films blijft regisseren, maar af en toe ook weer eens opduikt in een rol waarbij die van Jan Smit in Het Bombardement afsteekt als een meesterproef van zeggingskracht en gelaagd spel. Ben moet kortom gewoon Ben blijven. Een groot cineast, en een waardeloos acteur.
