Cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) zijn niet serieus te nemen
Eerder deze week schreef ik over de – op dat moment nog te publiceren – nieuwe ramingen van het Centraal Planbureau. Ik wees erop dat ik mijn voorkeuren baseer op de harde feiten die het Centraal Bureau voor de Statistiek maandelijks publiceert en liever niet op de ramingen van het CPB.
Het planbureau heeft een lastige taak – voorspellen is altijd moeilijk – maar leert er ook niet van dat terugkijkend kan worden gesteld dat het er stelselmatig naast zit. Jaar op jaar. Het gisteren gepubliceerde bericht van het CPB vindt u hier.
U zult lezen dat de werkloosheid in 2013 met 90.000 personen zal groeien naar 560.000 en dat die groei doorzet naar 575.000 in 2014. Ik schrok me dood. Zat ik er dan zoveel naast toen ik op woensdag j.l. schreef dat de werkloosheid in de range van 650.000 – tot 700.000 zal oplopen? Ik keek mijn bronnen nog eens na en vervolgens verbaasde het mij dat geen enkele econoom en specialist – laat staan een lid van de Tweede Kamer want daarvan verwacht ik geen overmatige diepgang laat staan cijfermatige kennis – wees op wat iedereen kan vaststellen: het CPB zit er ofwel buitengewoon grondig naast of goochelt met definities waardoor we een verkeerd beeld krijgen voorgeschoteld. Mijn bron – het CBS – publiceerde nog niet zolang geleden een werkloosheidcijfer tot en met januari van dit jaar van 592.000. Ook stelde het CBS dat er de afgelopen drie maanden gemiddeld 19.000 werklozen bijkwamen waarvan 21.000 in januari. Dat laatste cijfer wijst erop dat de trend nog altijd versnelt. Trekken we januari af van het door het Centraal Planbureau genoemde cijfer van een toename van 90.000 in heel 2013, dan eindigt 2013 volgens de door het CBS gehanteerde definitie – en die is toch echt maatgevend – met 661.000 werklozen in 2013 en 676.000 in 2014.
Uit de tijd dat ik zelf bij het CBS werkte, weet ik dat er ook steeds een definitiekwestie was met het UWV, die hanteerde een ander criterium. Ook het UWV maakt prognoses voor zijn eigen sector, die vindt u hier. U kunt daar onder meer lezen – deze prognose is gedateerd want stamt uit medio 2012 – ‘Eind 2013 staan er dan 563.000 werkzoekenden ingeschreven bij UWV’. Maar inmiddels weten we dat het UWV zich al meer dan de helft vergiste als het gaat om de toename in 2012 en dat zelfs het CPB in 2013 een toename van 90.000 voorspelt. Extrapoleren we de cijfers van het UWV uit 2012 en passen we eerst aan bij wat we sindsdien als feit kunnen aannemen, dan zal de werkloosheid ook volgens de UWV-definitie in 2013 tenminste de 650.000 bereiken.
Het is een oude truc, goochelen met definities. Op de site van het CPB is nog het volgende over definities te vinden. Zelfs toepassing van wat hier wordt gehanteerd, leidt niet tot een logische aansluiting van de verschillen tussen CPB, CBS en UWV. Maar in het publieke debat horen de definities van het CBS te prevaleren, dat is er voor ingericht en gaat erover. Natuurlijk klinkt het een stuk ernstiger als het cijfer met een 6 in plaats van een 5 begint. Toch zal die 6 er al in de cijfers over februari staan.
