Spring naar de content

Tegenstand D66 tegen EU-referendum logisch

BurgerforumEU, de beweging die wil dat er een referendum wordt gehouden wanneer Nederland meer bevoegdheden wil overdragen aan de Europese Unie, heeft een peiling naar de steun van haar plannen laten uitvoeren door Maurice de Hond.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Tim Jansen

Hieruit blijkt dat 64 procent van de Nederlanders voorstander zou zijn van een referendum. PVV-stemmers zijn vrijwel unaniem in hun steun (99 procent), terwijl nog geen derde van de D66-kiezers zo’n referendum wilt. Alexander van Sassen Elsloo, één van de medeoprichters van BurgerforumEU, noemde dat laatste opmerkelijk, ‘omdat D66 is opgericht om referenda mogelijk te maken’.

Eén van de vijf richtingwijzers van D66 luidt ‘vertrouwen op de eigen kracht van mensen’. Onder deze titel publiceerde de partij ook een essay dat het sociaalliberale gedachtegoed van de partij verkende. Wie dit er bij pakt zal niet volledig verbaasd zijn over de bevindingen van De Hond.

Vertrouwen op kundige politici
De kroonjuwelen van democratische vernieuwingen mogen dan wel in de ijskast staan, ze zijn nooit over datum verklaard en in de prullenbak gegooid. Dat blijkt ook uit het document dat stelt dat democratie het best functioneert op het laagste niveau en dat de soevereiniteit toebehoord aan de burgers. Daarnaast wordt echter opgemerkt dat de representatieve democratie niet wordt bezien als een ‘verouderd model’, omdat complexe vraagstukken vragen om ‘vertegenwoordigers met kennis van zaken en verantwoordelijkheidsbesef’. D66 vertrouwt op de eigen kracht van mensen, maar de mensen moeten op hun beurt (kunnen) vertrouwen op kundige politici.

Deze houding is terug te zien in de peiling van De Hond. Zestig procent van de ondervraagde D66’ers is van mening dat EU-onderwerpen te moeilijk zijn voor een referendum en 68 procent wil in het geval van een referendum een raadgevend (niet-bindend) referendum. Het feit dat veel D66’ers tegen een EU-referendum zijn is misschien opzienbarend als je het afzet tegen de oprichtingsprincipes, maar minder verwonderlijk als je naar de huidige koers van de partij kijkt.

D66: burgers niet toegerust voor maken van overwogen besluit
Deze koers komt wel in de knoop met een ander stokpaardje van D66: onderwijs. Volgens D66 wordt de mens niet geboren als betrokken, mondige burger, maar moet hij zich hiertoe ontwikkelen. In dit proces is er volgens D66 ook een rol voor de overheid door het aanbieden van ‘goed onderwijs’. Daarnaast achten zij een gelijke toegang tot informatie en kennis onontbeerlijk.

Zijn burgers goed toegerust om een overwogen besluit te nemen over de positie van Nederland in de Europese Unie? Volgens D66 blijkbaar op dit moment niet. Maar wanneer wel? In theorie kan onderwijs op termijn de kennisachterstand wegwerken, maar dat is wensdenken. De Europese politiek en regelgeving worden eerder complexer dan andersom. Goed onderwijs en beschikbaarheid van informatie zullen nooit afdoende zijn om de informatiekloof te dichten.

Soevereiniteit bij de burger, niet bij parlement
Zolang specialisatie een steeds grotere rol krijgt in de politiek is het voor de burger een lastigere taak om ‘goed’ geïnformeerd te zijn. In een wereld vol expertise is de burger leek. Dat waren we in 2005, dat zijn we in 2013 en dat zullen we zijn in 2020. Het is prima verdedigbaar om politiek als een professie te benaderen en te stellen dat alleen politiek-bestuurlijke professionals kunnen oordelen over complexe beleidsvraagstukken. Wanneer je echter als partij in een richtinggevend document zoals hierboven genoemd stelt dat ‘de soevereiniteit in de samenleving bij burgers ligt en niet bij god, koningin of parlement’ (het verkiezingsprogramma spreekt niet expliciet over soevereiniteit), dan kun je je niet verschuilen achter een kennishiaat van de burger.

Dan moet je de soevereiniteitsvraag overhevelen naar het parlement, zodat de burger hier alleen indirect (middels verkiezingen) invloed op heeft. Vind je dat het primaat van de soevereiniteitsvraag bij de burger behoort te liggen, dan moet je het lef hebben om een referendum uit te schrijven. En dan wel een bindend referendum. Want een raadgevend referendum is niet anders dan een geïnstitutionaliseerde vorm van de sentimentspeilingen die De Hond uitvoert. En dat de Nederlanders niet onverdeeld positief over Europa denken, dat weten ze zelfs bij D66 wel.