Paus Franciscus I is belangrijker dan de Chinese president Xi Jinping
Een oud-studiegenoot vroeg zich af waarom het NOS Journaal een item over de nieuwe paus als eerste had geselecteerd en de installatie van de Chinese president Xi Jinping als derde item.
Volgens de oud-studiegenoot weerspiegelde dit niet de huidige machtsverhoudingen in de wereld. Zit wat in. Beiden waken over meer dan één miljard mensen, maar de Chinese president heeft directere invloed over zijn gevolg. Ondanks dat het Vaticaan naar verluidt geld van Mussolini via belastingparadijzen in vastgoed heeft gestoken, is de Chinese economie een stuk substantiëler. En inderdaad, op het politieke wereldtoneel is China een grotere macht dan het Vaticaan.
De koffieautomaat
Maar wordt een journaal überhaupt ingedeeld op (gepercipieerde) macht van de actoren in het nieuws? En zou dat wenselijk zijn? Een modieuze definitie van nieuws luidt ‘dat waar de mensen over praten bij de koffieautomaat’. Vanuit dit perspectief kunnen we concluderen dat het belangrijkste nieuws pas na het officiële nieuws wordt medegedeeld. Laten we nu aannemen dat nieuwsonderwerpen inderdaad chronologisch worden gerangschikt naar hun importantie.
Waarom zou Franciscus I dan belangrijker zijn dan de Chinese president? Deels vanwege de nieuwswaarde. De keuze voor de Argentijn Jorge Bergoglio als paus was een verrassing, terwijl Xi Jinping al enige tijd geleden was gekozen tot partijleider. Zijn officiële benoeming was slechts een formaliteit. Toch is er nog iets anders wat meespeelt. Nieuws van dichtbij vinden we simpelweg belangrijker dan nieuws van ver weg. Soms wordt dit gezien als een moderne ontwikkeling die representatief is voor een Nederland dat zich terugtrekt achter haar vernuftige waterwerken.
Jo Spier
Dat dit echter van alle tijden is, realiseerde ik mij toen ik in Het Persmuseum een tentoonstelling bezocht van illustrator Jo Spier. In de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw creëerde Spier (politieke) illustraties voor De Telegraaf. Op één van de strips die hij tekende voor het wakkere dagblad zien we een man comfortabel in zijn fauteuil leunen met de krant in de hand en slofjes aan de voeten. Ondertussen luistert hij naar het nieuws op de radio. Oorlogen, scheepsrampen en ander grootschalig leed aan de andere kant van de wereld passeert de revue. De man blijft onbewogen. Totdat de omroeper gewag maakt van een auto-ongeluk op de provinciale weg. Twee slachtoffers. Direct schreeuwt de man het nieuws naar zijn vrouw in de keuken.
Terwijl de Chinese president een onbekende voor ons is, is de paus een herkenbaar figuur. Niet dat we nou zo dol zijn op de man. Waarschijnlijk zou een songfestivalwinst voor Anouk tot meer beroering leiden dan wanneer het conclaaf een Nederlander tot paus had gekozen. Nee, we houden ons juist zo bezig met de paus, omdat hij ver van de in Nederland algemeen geldende denkbeelden staat. Overal in Nederland werd de man langs de conservatieve meetlat gelegd. Is hij tegen abortus? Hekelt hij homo’s? En mogen de Afrikanen nu eindelijk eens condooms gebruiken? Al deze stokoude, maar niet minder relevante, ethische kwesties verdrongen tot mijn grote genoegen het weerpraatje bij de koffieautomaat.
