Spring naar de content

Wie treedt er in de reuzevoetsporen van Margaret Thatcher?

“Zij ging door voor Iron Lady, ik voor IJzeren Rita.” Zo begint het korte vraaggesprekje dat De Volkskrant woensdag met Rita Verdonk publiceerde. Een obligate journalistieke invuloefening. Er gaat iemand dood, Margaret Thatcher in dit geval, en je belt met een paar Nederlandse geestverwanten voor reacties. Ze vervolgt: “Die bijnaam begreep ik wel; ik heb een rechte rug en kom mijn afspraken na.” Goed. Kunnen we het dan nu over de overledene hebben? Nog heel even wachten: “Ik werd ook wel de enige kerel in het kabinet genoemd, en de enige minister met ballen.” Ben je klaar, Rita? Weet je het zeker? Oké:

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Stephan ter Borg

Dat Rita Verdonk zichzelf zo gretig vergelijkt met Margaret Thatcher is niet verwonderlijk. Wat je ook van haar standpunten vond, ze was onmiskenbaar een indrukwekkende persoonlijkheid. Na haar overlijden dweepten zelfs linkse vrouwelijke politici in talkshows openlijk met Thatcher; dat de rechtse Verdonk dat met nog iets meer enthousiasme doet, ligt in de lijn der verwachtingen. Er is echter meer voor nodig dan een handtas om jezelf met een politica van haar kaliber te mogen vergelijken. Verdonk verhoudt zich tot Thatcher als aanmaaklimonade tot absint. Als een spaarlamp tot een supernova. Dat is niet erg. Elke conservatieve vrouwelijke politicus zal gedurende haar loopbaan wel een keer met Maggie Thatcher vergeleken worden. En in alle gevallen zal die vlieger niet opgaan. Het is simpelweg onmogelijk om in haar voetsporen, die van een yeti, te treden.

Rita doet haar best. Ze heeft goed naar haar Britse collega gekeken. Een beetje van mezelf en een beetje van Maggie, dat moet ze gedacht hebben toen ze zich in 2006 als het stoere alternatief voor de als wat sullig beschouwde Mark Rutte presenteerde. Maar een surrogaat haal je er zo uit. De overeenkomsten tussen Rita Verdonk en Margaret Thatcher zijn, los van hun niet aflatende steun aan het apartheidsregime, schaars. De verschillen talrijk. Margaret Thatcher was dwars, eigenzinnig, nooit bang om te schofferen, en zat er in veel gevallen domweg naast. Onder haar leiderschap maakte Groot-Brittannië een transformatie door die tot op de dag van vandaag voelbaar is. Rita Verdonk was een buikspreekpop van de publieke opinie, ze deinde als een papieren bootje mee op de golven van de tijdgeest.

Ook in de details slaat elke gelijkenis dood. Thatcher nam het op tegen een Argentijns expeditieleger en hordes schuimbekkende mijnwerkers, Verdonk tegen minderjarige Bosnische meisjes en Iraanse homoseksuelen. The Iron Lady kreeg haar bijnaam van de Sovjets, IJzeren Rita van een prijzig campagnebureau. De een was bevriend met Ronald Reagan, de ander met Willibrord Frequin. Lang na haar pensioen werd Margaret Thatcher vereeuwigd in een biopic waarvoor Meryl Streep haar zoveelste Oscar kreeg. Rita Verdonk verscheen na haar afscheid ook op het grote doek: als zichzelf, in Sinterklaas en het Geheim van het Grote Boek.

Ik hoop niet dat Rita Verdonk van plan is om een tweede Jeroen Krabbé te worden. Iemand die elk sterfgeval aangrijpt om over zichzelf te praten. IJzeren Rita hoort thuis op de schroothoop van de geschiedenis. En als ze Margaret Thatcher echt als haar idool ziet, dan doet ze er goed aan om haar voorbeeld te volgen. De afgelopen jaren verscheen Thatcher niet meer in het openbaar. Ze was dement geworden. Volgens haar dochter was ze op het laatst niet meer in staat om een zin af te maken. Ze vergat na een paar woorden wat ze überhaupt wilde zeggen. Een grotere vernedering is voor een vrouw van haar statuur amper denkbaar. Desondanks heeft ze haar waardigheid tot op het laatst behouden. Hopelijk heeft Rita het begrepen.

De laatste les van Margaret Thatcher: aftakelen, dat doe je in stilte.