Spring naar de content

Apple, Amazon en de moderne variant van boekverbranding

Ooit was het uitgeven van en de verkoop van boeken een gerespecteerd onderdeel van ons cultureel leven. Praten over geld was in die kringen niet chique, al begreep iedereen dat de boekhandelaren en uitgevers recht hadden op een goed belegde boterham.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Geert Poorthuis

In het digitale tijdperk gaat het er heel anders aan toe: grote, wereldwijd opererende concerns vechten om ons geld zonder dat over de inhoud of over cultuur nog wordt gesproken. De echte boekenliefhebber koopt allang geen boeken meer, die komt op een andere manier ook wel aan zijn trekken.

Ontluisterend
Ontluisterend was deze week het gevecht tussen het Amerikaanse ministerie van justitie en Apple. Kort gezegd is het twistpunt dat Apple een marge wil bedingen van zo’n 30 procent op elk via de eigen winkel verkocht e-book. Het bedrijf had daartoe afspraken gemaakt met een vijftal grote uitgevers en dat vinden ze in Amerika niet goed. Ook weigert Apple om te verwijzen naar andere boekhandelaren (door hun apps uit de winkel te weren) en ook dat is juridisch aanvechtbaar.

Het lijkt erop dat Apple in het ongelijk zal worden gesteld, maar dat is niet het moedeloosmakende aspect van deze zaak: vooral ergerlijk is dat een megalomaan mediaconcern aan zijn honderden miljoenen klanten wil voorschrijven welke boeken te lezen en waar niet te winkelen. Apple staat daarin niet alleen, Amazon doet precies hetzelfde. Bij dat bedrijf mag je als schrijver of uitgever niet eens de naam vermelden van de concurrentie. Doe je dat toch dan wordt het boek uit de ‘store’ verwijderd.

Moderne variant van boekverbranding
In een klimaat dat zo sterk riekt naar gedwongen winkelnering en waarin censuur elke dag op de loer ligt, wens ik niet als klant te functioneren. Bij elke aankoop bij een van die grote concerns werk ik dan verder mee aan de totstandkoming van een nieuwe boekenwereld: een wereld waarin het, heel plat, alleen nog maar gaat over geld en over bestsellers. Een wereld die lak heeft aan de in enkele millennia opgebouwde boekencultuur, waarin hard en langdurig is gevochten voor de vrijheid van lezen en publiceren. Met terecht afgrijzen denken wij terug aan de boekverbrandingen uit de jaren ‘30 van de vorige eeuw, maar het bedrijfsmodel dat Apple en Amazon voor de boekenverkoop willen invoeren is er in feite een moderne variant van.

We zullen dus als consument, hopelijk in samenspraak met integere uitgevers en boekhandelaren, ons eigen plan moeten trekken. Het kan niet zo zijn dat straks ergens in Amerika of Canada wordt bepaald uit welk aanbod van boeken wij deze week mogen kiezen. Het wordt hoog tijd voor een alliantie van vrijheidslievende en goedwillende lezers die zich verzet tegen de dreigende almacht van de internetreuzen. Tot die tijd koop ik bij Amazon, Apple, Bol.com en Kobo geen boeken meer. Er zijn ook andere wegen.