Sporters van Nu (volgende week bij Tegenlicht)
‘Het nemen van doping is vaak een compensatie voor iets wat niet in jezelf zit.’
Een kenmerkende uitspraak van Basho (23), een van de jonge sporters die geïnterviewd werden voor de documentaire ‘Sporters van nu’, die volgende week door de VPRO wordt uitgezonden.
Het is crisis en filmmaker Gozewein van Jonzebeek (29) volgt de eerste generatie sporters sinds de Tweede Wereldoorlog die niet nog meer verdienen dan hun voorgangers ooit verdienden. Het is een portret van creativiteit, van inventiviteit, van herwaardering van uit de mode geraakte principes; ‘Sporters van nu’ verschaft de kijker een hoopvolle sneak preview van de nabije toekomst.
Bezinning
‘Als de twintigste eeuw de eeuw was van de vooruitgang, dan is de 21e eeuw de eeuw van de bezinning.’ Aan het woord is Corstiaan (31), hordeloper uit Cadzand. Hij heeft anderhalf jaar geleden heel bewust gekozen voor een andere manier van sportbeleving: hij wil niet zozeer vooruit, sneller, hoger, verder en beter, maar vooral: zinniger.
‘Volgens mij draait het allemaal om een can do-mentaliteit. In tijden van crisis wordt duidelijk wat echt belangrijk is, pas dan begrijp je dat het niet gaat om een seconde meer of minder, een centimetertje hoger of een beetje gewankel bij de afsprong. Het gaat erom dat je mensen bewust maakt en ze een veel bredere sportbeleving biedt dan ze in eerste instantie dachten te zullen ervaren.’
Ook Jacqueline (21), schermer, ziet dat de sfeer onder jonge sporters ingrijpend is veranderd: ‘Als je kijkt naar de Jaren Negentig – en ook de jaren tachtig en zeventig en zestig trouwens, dan draaide sport heel erg om individuele ontplooiing, zeker individuele sporten. Het ging om de Ik-figuur, heel egocentrisch allemaal: ik moet winnen, ik wil de beste zijn, ik, ik, ik en niemand anders. Tegenwoordig is het niet alleen maar ik; sporters hebben begrepen dat het niet alleen om winnen en beter zijn draait: als zij niet winnen, wint er wel iemand anders. Je maakt samen die sport, dus speel je ook niet meer tegen elkaar, maar samen.’
Halfjaar zonder doping
Splinter (27), wielrenner, heeft in het kader van dat gemeenschappelijke gevoel zelfs een heel drastische beslissing genomen: ‘Ik probeer sinds een halfjaar zonder doping te leven, en ik voel me daar goed bij. Het is een volstrekt andere manier van mens-zijn. Je bent geen consumens meer, je bent veel bewuster bezig met je lichaam en met het lichaam van de ander. Het is heel makkelijk om altijd maar te blijven zeggen: ik kan die berg niet harder op, dus ga ik naar de dokter voor een spuitje en dan lukt het wel. Maar ik wil zelfvoorzienend zijn. Mijn ouders en teamgenoten snappen me niet altijd, ze vinden dat ik een verantwoordelijkheid heb. Maar ik heb besloten duurzaam te sporten, hoe moeilijk dat soms ook is.’
Dat de sport in crisis is, ervaren de geïnterviewden niet als negatief. ‘Een crisis biedt juist kansen, het boort een creativiteit aan bij mensen, iedereen krijgt heel erg die do it yourself-vibe,’ aldus Abrikoos (19), speerwerper. ‘Ik gooi bijvoorbeeld ook met speren op feesten en partijen – en ik vang bijvoorbeeld mijn eigen eten in de Oostvaarders Plassen. Trainen en zelfvoorzienend zijn ineen, ja, daar geniet ik wel van, ja.’
Steeds meer jonge sporters blijken ook bewust voor duurzaamheid te kiezen. ‘Je kunt wel weer bij je sponsor het nieuwste model Adidasschoen aanvragen, maar je kunt ook zelf je schoenen maken, van twee oude gympen en wat tweedehands noppen,’ stelt Brunkel (27), voetballer. ‘Bovendien heb ik niet eens een sponsor, wat dan weer een extra reden is om voor duurzaamheid te kiezen. Zo voetbal ik uit principe uitsluitend nog met een varkensblaas – net als de jongens uit de voetbalboekjes van honderd jaar geleden. Sommige mensen zeggen dat ik niet met m’n tijd meega – ik zeg liever dat ik tegen de tijd in ga…………. Snap je?’
Volgens Brunkel is het deze positieve ‘vibe’ die in zijn omgeving steeds meer weerklank krijgt. ‘Wat voor resources heb je nou, als er geen geld meer is – wat bij veel clubs het geval is? Kun je dan zelf een doel bouwen? Ben je in staat zelf de fans op te trommelen, door ze achterop je bagagedrager naar het park te fietsen? Daar gaat het om, om self-supportive te zijn.’ Brunkels verhaal wordt bevestigd door Kasuaris (30), tot voor kort een succesvolle internetondernemer en nu onder meer onbezoldigd bestuurslid van een voetbalclub. ‘Ik krijg een enorme kick van creatieve oplossingen verzinnen – met elkaar! Of dat ik ze verzin, en dat de rest dan zegt: JA! Daar krijg ik nog meer een kick van: dat je samen met iets moois en duurzaams bezig bent, maar dat je tegelijk wel een beetje eer van je werk hebt. We vergaderen nu bijvoorbeeld al een halfjaar in een boomhut – dat is heel lekker vergaderen, hoor. Wel is onze penningmeester laatst tijdens een discussie naar beneden gelazerd dus als iemand nog een cijferfreak weet die een creatieve vibe belangrijker vindt dan een dik salaris: twitter me even.
Een realo-life echtheidsexperience
‘We hebben zoveel met z’n allen,’ gaat Kasuaris verder, ‘zo vreselijk veel. Weet je hoeveel voetballers er zijn? Moet je dan nog nieuwe voetballers gaan opleiden? En je oude voetballers weggooien, terwijl je die nog best kan gebruiken? Volgens mij niet. Daarom is ons transferbeleid volledig gestoeld op recycling van materiaal dat er al is: sloophout, oude blikjes en veteranen. En als je daarmee bezig bent, kan het gebeuren dat je opeens denkt: volgens mij ervaar ik hier nu een real-life echtheidsexperience. Dat is toch fucking awesome?’
Sporters van nu is een documentaire in de serie Tegenlicht van de VPRO en wordt komende maandag 14 oktober uitgezonden, om 22:50 op Nederland 2. Kijk hier alvast naar z’n voorganger, Mensen van nu:
