Tweede Kamer is op zoek naar uw spaargeld
Er is een akkoord over een Europese bankenunie. Hoewel het allemaal nog in de steigers staat, zijn de contouren van het te verrijzen gebouw goed zichtbaar. En die bevallen de Tweede Kamer niet; de dubbele pet van minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem heeft hem danig in de weg gezeten.
Ik zal proberen uit te leggen wat er nu aankomt.
Volgend jaar worden alle grotere Europese banken (weer eens) getest. Dat is inmiddels een folkloristisch verschijnsel geworden, en een van de weinige dingen waar we het in Europa over eens zijn: dat er waarschijnlijk nog een hoop ellende bij de banken valt op te lossen. Dit keer gaan we proberen te voorkomen dat er kort na de publicatie van de uitslag al weer zojuist goedgekeurde banken omvallen. Hoewel: ook dat is een beetje traditie en dat zouden we in dat geval nog gaan missen. Want in een verenigd Europa moet zich een nieuwe cultuur kunnen ontwikkelen, en met die banken zijn we leuk op weg.
De verzamelde ministers van Financiën hebben nu bedacht dat er een zogenaamd resolutiemechanisme moet komen om probleembanken – die we op dit moment voornamelijk in de zuidelijke landen vermoeden – te helpen. Daarvoor komt er uiteindelijk – over een jaar of tien – één groot Europees bankenfonds dat zonder onderscheid naar land opereert. Maar nu nog niet, want dan weten we al waar het op neerkomt: dan kunnen we al volgend jaar aan de slag om met Nederlands geld de gaten bij zuidelijke probleembanken te stoppen. En dat terwijl er hier zelf al genoeg van hebben. Probleembanken.
In eerste instantie zal er sprake zijn van compartimenten, een voor elk land, waarin dat land de middelen zal moeten storten – op dit moment wordt gedacht dat de banken in die landen dat moeten doen – om de eigen problemen op te lossen. Naarmate de tijd vordert worden de wanden tussen de compartimenten verwijderd, als het de veronderstelling is dat we in Europa overal alleen nog maar gezonde banken hebben.
Dat zou heel mooi zijn, maar de geschiedenis leert dat, als we al zo ver komen, het een kwestie van tijd is voordat er zich nieuwe problemen voordoen.
Waarover de Tweede Kamer nu met Dijsselbloem van mening verschilt, is de techniek van het redden van banken, in dit geval de banken in het Nederlandse compartiment. Want voordat het geld in de compartimenten wordt aangesproken, zou eerst het Cypriotische model moeten worden toegepast. U herinnert zich vast wel dat daar ook gewone spaarders werden onteigend; er werd zelfs een hele bank in een andere geschoven, met het geld van spaarders die er verder naar konden fluiten. Op politiek niveau wordt er gesproken over het aanspreken van de crediteuren van de banken. Dat klink deftig en ver van uw bed. Maar vergist u zich niet: als spaarder bént u crediteur van een bank.
Dat dit uiteindelijk de in heel Europa toe te passen techniek zal zijn staat vast, maar de Tweede Kamer wil het het al in 2014 laten ingaan. Waarschijnlijk in de veronderstelling dat het zich toch niet in Nederland zal voordoen. Zelf weet ik dat nog niet zo zeker. De afspraken die Dijsselbloem nu heeft gemaakt op Europees niveau voorzien in een invoering van ‘Cyprus’ in 2016.
En dus mag Dijsselbloem binnenkort in Den Haag komen uitleggen welke pet hij op had: die van een Nederlandse minister of die van voorzitter van een Europees clubje van ministers van Financiën.
Ik bereid me alvast voor op de verlaging van de bedragen in het depositogarantiestelsel. Die werden in de kredietcrisis fors verhoogd naar €100.000 per persoon. Als de Tweede Kamer ze gewoon weer verlaagt naar het oude niveau van €20.000, dan schiet dat straks veel sneller op als er een bank moet worden gered met de nieuwe methodiek. Met uw spaargeld.
