Analyse: de lichaamstaal van ‘ravottende puberaap’ Mark Rutte
Nooit eerder hadden we een minister-president die zo graag en veel lacht. Zijn glimlach brengt politieke rivalen op één lijn, en doet authentieker aan dan de tandpasta-smile van Barack Obama. Maar valt er wel iets te lachen in tijden van crisis? Kan Mark Rutte niet beter in tranen uitbarsten? En waarom heeft hij meer weg van een chimpansee dan van een gorilla? Experts aan het woord over de lach van (wereld)leiders.
Management by smile
“Zijn lach is leuk, aanstekelijk – van zijn lach kan niets worden gezegd. De gesloten ogen en lippen werken naar elkaar toe tijdens het lachen, de afstand tussen kin en wenkbrauwen krimpt. Aan de neus, die minder ruimte heeft dan hij is gewend, ontsnapt een beetje lucht, in kleine, sympathieke stootjes.” Bijna liefdevol beschreef Binnenhofkijker Peter Middendorp in de Volkskrant de lach van Mark Rutte.
De lach waar al zo veel over geschreven is. Want onze immer lachende premier, die naar eigen zeggen geen talent heeft voor somberheid, ontleent zijn imago aan zijn management by smile en het onstuitbare optimisme, dat hij naar eigen zeggen van zijn moeder meekreeg. Die lach smeedde twee onwaarschijnlijke kabinetten op rij en bleek wonderbaarlijk bestand tegen een diepe crisis en miljardenbezuinigingen.
Die lach riep, juist vanwege die crisis, ook chagrijn op. Valt er eigenlijk wel wat te lachen? Dat is een goede vraag. Joop Den Uyl zou zeggen: “Ik ben blij dat u hem stelt.” Wat hadden ze in de jaren zeventig een hekel aan Rode Joop in het gezin waar Mark Rutte in 1967 werd geboren. De jonge Mark, die in 1988 voorzitter zou worden van de VVD-jongerenclub JOVD, was meer op de hand van Den Uyls aartsrivaal Hans Wiegel, “omdat hij veel humor had.” Hans Wiegel werd in zijn hoogtijdagen tijdens een debat door iemand uit het publiek uitgemaakt voor ‘lul’. Hij antwoordde ad rem: “Wat aardig dat u zich voorstelt. Mijn naam is Wiegel.” Misschien dat Rutte later nog met enige jaloezie aan die spitsvondigheid heeft teruggedacht toen hij stond te hannesen tijden de fameuze ‘doe-zelf-eens-normaal’-scene met Geert Wilders.
[…]
Meestervlooier
De makers van Koefnoen verklapten een keer hoe ze Mark Rutte ‘deden’. “Het valt ons altijd op hoe hij ergens binnenkomt,” zei Paul Groot. “Met die handen. Een groet, een zwaai, een knikje, een hand op een arm hier, een ‘hee-jij-ook-hiertje’ daar.”
Dat zag je ook goed toen Rutte in College Tour werd geïnterviewd door Twan Huys. Het programma was nog maar een kwartier bezig of de premier was al twee keer de zaal in gelopen om even met iemand te praten. “De premier vlooit,” aldus bioloog Patrick van Veen van het bureau Apemanagement. Hij gebruikt gedragskennis uit de biologie om organisaties te coachen en pestproblematiek op scholen aan te pakken.
Er zijn twee soorten leiders in de apenwereld, volgens Van Veen. “Bij de zilverruggorilla’s is meestal het typische alfamannetje de leider. Zo’n imponerende, zichzelf op de borst slaande macho. Een fysieke geweldenaar. Maar chimpansees hebben vaak een heel ander soort leider: het type dat overal loopt te vlooien en zo zijn contacten onderhoudt, een geweldige netwerken. En vlooien kan onze premier als geen ander. Hij doet dat op de menselijke manier: hij maakt een praatje, geeft aandacht, raakt iemand aan, groet, zwaait en lacht vriendelijk. Lachen is ook een, zo niet dé manier van vlooien. Met lachen houd je je contacten warm. Met lachen laat je zien: alles is in orde, heb vertrouwen, wees niet bang, er zijn geen bedreigingen.”
Meer weten over de lach en lichaamstaal van onze premier? Lees het hele artikel van Mirjam Bosgraaf in ons dubbeldikke winternummer, dat nu in de winkel ligt. Bekijk hier de overige onderwerpen, of sluit hier gelijk een voordelig (proef)abonnement af.
