Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht: groot, groter, grootst
Gebouwen die bijna niemand mooi vindt zijn er genoeg. Maar hoe komen ze er? En kan er nog wat aan gedaan worden? Architect Marjolein van Eig zoekt het uit en stelt mogelijke verbeteringen voor. Deze week het stationsgebied en het nieuwe Vredenburg in Utrecht.
Weet u hoe het centraal station van Utrecht er uit ziet? Ik was er vandaag maar ik weet het niet. Het is best wel een eng station. Komende uit de trein is het een tijdlang niet duidelijk waar je het perron kunt verlaten. Daarna duurt het lang om de uitgang vinden, maar bordjes met het woordje ´centrum´ stellen onderweg wel gerust. En inderdaad, na een flinke wandeling staan we allemaal buiten. Het gebouw dat ons heeft uitgespuugd, de entree tot het station, zit ingeklemd tussen winkels en is zelf ook een winkelcentrum. Ik besluit er een foto van de te nemen, voor de terugweg, want dit herken ik straks niet meer als de entree naar de trein.
Exit through the giftshop
Buiten staan we tussen nog meer winkels en ook nog een markt. ´Exit through the giftshop´, ze kunnen er wat van in Utrecht. En dat terwijl ik gewoon op weg ben naar een afspraak, ik wil helemaal niet winkelen. Als nieuwkomer heb ik behoefte aan wat ruimte; een antwoord op de vraag waar ben ik beland? Waar loopt de as naar het centrum, hoe ziet de stad eruit? Een stationsplein zou een verademing zijn. Dit plein staat echter zo vol dat je het plein niet meer ziet. Wel een enorm gebouw. Dit moet het nieuwe muziekcentrum op het Vredenburg zijn.
De herinrichting van het stationsgebied is de oorzaak van de chaos. Hoog Catherijne was lang een onoverzichtelijk gebied en toegang tot het station en bij tijd en wijle een gevaarlijke plek. En dus pakt de gemeente dit gebied grondig aan, alles ligt overhoop. Om op te ruimen moet je soms beginnen met meer rommel maken. Goed idee want hier moest duidelijk iets gebeuren. Straks kom je hopelijk gewoon uit station Utrecht, een gebouw, en dan sta je vervolgens vast op een plein waar je je goed kunt oriënteren, zonder bordjes. Alles komt goed, toch?
Muziekcentrum Vredenburg
Het nieuwe muziekcentrum aan het Vredenburg stelt echter nog niet gerust. Het gebouw is, evenals het oude muziekcentrum, ontworpen door Herman Hertzberger. Hertzberger is een wereldberoemde architect. Zijn structuralistische ontwerpen uit de jaren ’70 zijn de hele wereld over gegaan. De mens als maat voor het ontwerp, kreeg een totaal andere uitwerking in de architectuur dan in het functionalisme. De kleine maat leidde soms echter tot een brij van aaneengeschakelde blokken en nisjes, zonder duidelijk gezicht. Het muziekcentrum was er een voorbeeld van. Kennelijk paste het ook niet meer in de nieuwe plannen van de gemeente, en men besloot alles, behalve de grote zaal, af te breken en er een nieuw gebouw omheen te zetten. Jammer, want op oude foto’s oogt het oude gebouw, vooral van binnen, erg karakteristiek met veel beton en mooie plekken. Ik voorspel een spoedige herwaardering van deze architectuur.
Dit nieuwe gebouw is groot. Zo groot dat het, staande op het Vredenburg, niet op de foto past. De menselijke maat is dit keer ver te zoeken en een gezicht heeft het ook niet, behalve dat het dus groot is. Er steken wat doosjes uit de gevel, en een paar kaders hebben een toevallige plek gevonden. Waar de ingang is kan ik niet zien, die is vast aan de kant waar nog gebouwd wordt. De nieuwbouw eromheen is de helft lager en sluit aan op de bestaande bebouwing. Ik vraag me af waarom het muziekcentrum hier niet op aansluit en raadpleeg het masterplan.
Maatje M
In het masterplan staat dat dit deel van het te herontwikkelen gebied bestempeld is met de term M. Er bestaat ook nog een maat S, L en XL, maar die gebieden liggen ergens anders. Dit gebouw is dus maatje M (?) en verder zegt het masterplan dat er geringe contrasten in de maatvoering mogelijk zijn. Geringe contrasten? Bovendien hoort de hogere bebouwing in deze vlek terug te liggen van de straat. Hm. Zo is het dus niet gebouwd. Dat is jammer. Niets meer aan te doen natuurlijk, ’t is net nieuw. Een setback had de Utrechtse burger deze clash in de binnenstad kunnen besparen en de nodige continuïteit en helderheid gebracht. Deze week een montage van wat het volume had moeten zijn in deze straatwand. Worden de overige ontwikkelingen in Utrecht wel uitgevoerd volgens het masterplan?
De rubriek ´lelijke eendjes´ verschijnt elke twee weken op zondag. Heeft u een suggestie voor een lelijk gebouw op een belangrijke plek? Laat het weten.
